Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết 22+23: Truyện cổ tích: Tấm cám

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết 22+23: Truyện cổ tích: Tấm cám

1. Tiết 22,23 TẤM CÁM Truyện cổ tích
2. Câu 1. Dòng nào nói đúng đặc trưng của truyện cổ tích? • A. Thể loại tự sự dân gian kể về các vị thần nhằm giải thích tự nhiên. • B. Thể loại tự sự dân gian kể về các sự kiện quan trọng có ý nghĩa đối với toàn thể cộng đồng. • C. Thể loại tự sự dân gian kể về các sự kiện và nhân vật lịch sử. • D. Thể loại tự sự dân gian kể về số phận con Dngười bình thường, thể hiện tinh thần nhân đạo và lạc quan của người lao động.
3. Câu 2. Có các loại truyện cổ tích: A. Truyện cổ tích về loài vật B. Truyện cổ tích thần kì C. Truyện cổ tích sinh hoạt D.D Cả A, B, C đều đúng
4. Câu 3. “Tấm Cám” thuộc loại truyện cổ tích nào? • AA. Cổ tích thần kì • B. Cổ tích về loài vật • C. Cổ tích sinh hoạt
5. Câu 4. Nhận định nào sau đây không phải là đặc trưng của truyện cổ tích thần kì: • A. Thể hiện ước mơ của con người về công bằng, hạnh phúc • BB. Thể hiện thái độ, sự đánh giá của nhân dân về các sự kiện và nhân vật lịch sử • C. Kể về số phận của những con người bé nhỏ, bất hạnh • D. Sử dụng những yếu tố hoang đường, kì ảo
6. Câu 5. Cô Tấm được xếp vào kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích? • A. Người con út • B. Người thông minh • CC. Người mồ côi • D. Người nghèo khó
7. Câu 5. Truyện “Tấm Cám” không giống với truyện cổ tích nào sau đây: • A. Cô bé Lọ Lem (Pháp) • B. Cô Tro Bếp (Đức) • CC. Cô bé bán diêm (Đan Mạch) • D. Nê-ang Can-tóc (Cam pu chia)
8. Chặng đời khi Tấm còn ở nhà 1 2 3 4 5 10 6 7 8 9
9. 1 2 3 4 5 6 7 Chặng đời khi Tấm đã vào cung
10. 2. Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám a. Biểu hiện của mâu thuẫn, xung đột * Chặng 1: Khi Tấm còn ở nhà TẤM MẸ CON CÁM - Mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với - Dì ghẻ cay nghiệt, Cám được dì ghẻ. mẹ nuông chiều - Làm lụng vất vả - Ăn trắng mặc trơn - Bắt được giỏ tép đầy - Lừa trút giỏ tép, giành yếm đỏ - Nuôi cá bống - Lừa ăn thịt cá bống - Muốn đi xem hội - Bắt ngồi nhặt gạo trộn lẫn thóc -Thử giày - Khinh miệt - Được làm hoàng hậu - Ngạc nhiên, hằn học
11. Tấm Mẹ con Cám
12. *. Chặng 2: Khi Tấm đã vào cung Tấm Mẹ con Cám - Trèo cau - Chặt cây giết Tấm - Hoá thành chim vàng anh - Giết vàng anh -Thành cây xoan đào - Chặt xoan đào - Hiện thân ở khung cửi - Đốt khung cửi - Hóa hành cây thị - quả thị - Mẹ con Cám chết - Trở lại làm người, sống hạnh phúc bên vua
13. b. Đánh giá THẢO LUẬN NHÓM Câu 1: Nhận xét về hành động của mẹ con Cám và phản ứng của Tấm ở mỗi chặng? Câu 2: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám ở mỗi chặng phản ánh mâu thuẫn của các lực lượng đối lập nào? Câu 3: Nêu cách thức giải quyết mâu thuẫn của nhân dân ta trong truyện. CHẶNG MẸ CON CÁM TẤM BẢN CHẤT CÁCH GiẢI MÂU THUẪN QUYẾT MÂU THUẪN 1 2
14. b. Đánh giá CHẶNG MẸ CON CÁM TẤM BẢN CHẤT CÁCH GiẢI MÂU THUẪN QUYẾT MÂU THUẪN 1 Hành hạ, Khóc ngược đãi, Mâu thuẫn Yếu tố kì Yếu tước đoạt trong gia ảo: Bụt đuối, quyền lợi vật đình phụ giúp đỡ cam chịu chất và tinh quyền thần Tìm cách 2 Không Mâu thuẫn Tấm đấu tiêu diệt Tấm khóc xã hội: tranh không đến cùng, mạnh mẽ, Thiện- Ác khoan tước đoạt quyết liệt nhượng mạng sống
15. CON ĐƯỜNG ĐI TỚI HẠNH PHÚC CỦA TẤM (Từ cô gái mồ côi hoàng hậu) TRIẾT LÍ ƯỚC MƠ “Ở hiền gặp lành” Công bằng- Hạnh phúc
16. TẤM CÁM Truyện cổ tích
17. KHỞI ĐỘNG
18. Câu 1. Dòng nào sau đây không phải là yếu tố thần kì trong truyện cổ tích “Tấm Cám”? • A. Nhân vật Bụt • B. Xương cá bống • CC. Miếng trầu têm cánh phượng • D. Sự hóa thân của Tấm
19. Câu 2. Tình tiết nào sau đây không tham gia vào việc phát triển mâu thuẫn trong truyện? • AA. Cha Tấm chết • B. Tấm nuôi cá bống • C. Tấm muốn đi xem hội • D. Tấm trở thành hoàng hậu
20. Câu 3. Mâu thuẫn được phản ánh trong “Tấm Cám” chủ yếu là mâu thuẫn giữa: • A. Giai cấp thống trị với bị trị • BB. Thiện và ác • C. Dì ghẻ và con chồng • D. Giàu sang với nghèo hèn
21. Câu 4. Cách giải quyết mâu thuẫn trong “Tấm Cám” không tương ứng với ý nghĩa của câu tục ngữ nào sau đây? • A. Ở hiền gặp lành • B. Ác giả ác báo • CC. Lá lành đùm lá rách • D. Gieo gió gặp bão
22. Câu 5. Vì sao nhân vật Bụt không xuất hiện kể từ khi Tấm vào cung: • A. Vì Bụt không xuất hiện lần thứ hai • B. Vì Tấm không cần Bụt giúp đỡ nữa • CC. Vì Tấm phải tự đấu tranh để sinh tồn • D. Vì Tấm đã được nhà vua bảo vệ
23. Câu 6. Nhận định nào sau đây không đúng về mẹ con nhà Cám? • A. Muốn tiêu diệt Tấm đến cùng • B. Muốn chiếm đoạt tất cả những gì Tấm có • CC. Luôn hối hận về tội lỗi của mình • D. Độc ác, tàn nhẫn đến cùng cực
24. Câu 7. Sự phản kháng trước cái ác của nhân vật Tấm là: • A. Hoàn toàn chủ động • BB. Từ yếu ớt, thụ động đến mạnh mẽ, quyết liệt • C. Quyết liệt từ đầu đến cuối • D. Chủ yếu nhờ sự giúp đỡ của thần linh
25. Câu 8. Sự biến hóa của Tấm trong “Tấm Cám” thể hiện điều gì? • A. Mơ ước đổi đời của con người • B. Thể hiện niềm lạc quan của con người • C. Khát vọng được bất tử của con người • DD. Sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của cái ác.
26. Câu 9. Ý nghĩa của truyện “Tấm Cám” là: • A. Phản ánh mơ ước được tự do của con người • B. Phản ánh ước mơ được sống giàu có • CC. Phản ánh ước mơ về công bằng, hạnh phúc trong xã hội • D. Phản ánh ước mơ có thần linh giúp đỡ
27. Truyện cổ tích TẤM CÁM I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Truyện cổ tích 2. Truyện cổ tích “Tấm Cám” II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN 1. Bố cục 2. Tóm tắt 3. Mâu thuẫn dẫn đến xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám 4. Sự hóa thân của Tấm 5. Kết thúc truyện III. TỔNG KẾT
28. Không thể trông chờ sự cứu giúp xa xôi Em đành phải đứng lên, phải gồng mình tranh đấu Khi nước mắt dẫu trong, không đẩy lùi kẻ xấu Thì sự căm hờn phải cất tiếng lên
29. 2. Sự hóa thân của Tấm a. Những hình thức và quá trình biến hóa của Tấm QUẢ THỊ KHUNG CỬI XOAN ĐÀO VÀNG ANH Những vật bình dị, thân thương, giàu giá trị thẩm mĩ
30. THẢO LUẬN NHÓM Câu hỏi:Ở mỗi lần hóa thân, cô Tấm có những lời nói, cử chỉ như thế nào? Nhận xét về cô Tấm qua mỗi lần hóa thân. NHÓM 1 CHIM VÀNG ANH NHÓM 2 CÂY XOAN ĐÀO NHÓM 3 KHUNG CỬI NHÓM 4 QUẢ THỊ
31. Vàng ảnh vàng anh Có phải vợ anh Chui vào tay áo? Quấn quýt với vua Phơi áo chồng tao Phơi lao phơi sào Chớ phơi bờ rào Rách áo chồng tao! CHIM VÀNG ANH Nhắc nhở Cám
32. CHIM VÀNG ANH - Sự hóa thân của một linh hồn trong sáng, hồn hậu. - Báo hiệu một cô Tấm đầy sức phản kháng đã đứng lên.
33. Cành lá sà xuống, che kín thành bóng tròn như hai cái lọng cho vua mắc võng hóng mát. CÂY XOAN ĐÀO Dịu dàng, chăm sóc cho vua
34. CÂY XOAN ĐÀO Lòng cây màu hồng như tấm lòng son mãi không phai qua bao thăng trầm của Tấm.
35. Cót ca cót két Lấy tranh chồng chị Chị khoét mắt ra àRăn đe, tuyên chiến với Cám KHUNG CỬI
36. KHUNG CỬI lên tiếng vạch mặt, tuyên chiến với kẻ thù quyết liệt hơn.
37. Thị ơi thị Thị rụng bị bà Bà để bà ngửi Chứ bà không ăn
38. TỪ QUẢ THỊ BƯỚC RA Dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm, têm trầu cho bà lão
39. - Cô Tấm vừa đẹp bình dị, vừa tươi mới rạng rỡ. - Quả thị vàng thơm như vẻ đẹp và tấm lòng thơm thảo của Tấm. - Kết thúc đoạn đời đầy bất hạnh và mở ra một cuộc sống mới hạnh phúc viên mãn của nhân vật. QUẢ THỊ
40. THẢO LUẬN THEO BÀN: Theo em, vì sao từ quả thị, cô Tấm bước ra trở lại là người?
41. Em nghe không trái thị đã rơi xuống tay người Trái không chỉ rơi vì sức hút đất đai Trái rơi vì tay người ao ước Khi trái chạm tay người và người ấm ủ Thì lừng hương và cô Tấm bước ra (Nguyễn Khoa Điềm) SỨC MẠNH DIỆU KÌ CỦA TÌNH YÊU THƯƠNG
42. a. Các hình thức và quá trình biến hóa của Tấm VÀNG ANH XOAN ĐÀO KHUNG CỬI QUẢ THỊ -Quyến luyến - Che cho vua - Răn đe Cám - Dọn dẹp nhà vua. nằm võng cửa, nấu cơm - Nhắc nhở Cám Cô Tấm lương thiện, trong sáng, thủy chung, chan chứa yêu thương, không khuất phục khi ý thức được nỗi oan ức của mình.
43. b. Ý nghĩa sự hồi sinh của Tấm VÀNG ANH XOAN ĐÀO KHUNG CỬI QUẢ THỊ - Sức sống mãnh liệt của cái Thiện và ước nguyện đổi đời của nhân dân. - Quan niệm giàu tính nhân văn của nhân dân về hạnh phúc.
44. - Phải tự đấu tranh giành hạnh phúc thì hạnh phúc mới bền lâu. - Hạnh phúc thực sự là hạnh phúc ở cõi đời này.
45. VAI TRÒ CỦA YẾU TỐ KÌ ẢO • Yếu tố kì ảo đã tạo nên một thế giới cổ tích huyền diệu, đầy ắp không khí lãng mạn. • Thể hiện ước mơ, khát vọng của nhân dân ta về công bằng, hạnh phúc ở đời.
46. Viết một đoạn văn (khoảng 5 dòng) cảm nhận về vẻ đẹp của chi tiết cô Tấm hóa thân thành quả thị.
47. TẤM CÁM III.III. Tổng kết * Nội dung: - Bản chất của các mâu thuẫn và xung đột => Giá trị hiện thực n CảmCảm thôngthông trướctrước sốsố phậnphận củacủa ngườingười dândân laolao động.động. n SứcSức sốngsống vàvà sựsự trỗitrỗi dậydậy mãnhmãnh liệtliệt củacủa concon ngườingười trướctrước sựsự vùivùi dập,dập, tấntấn côngcông củacủa cáicái ÁcÁc. n ƯớcƯớc mơmơ đổiđổi đờiđời ->-> niềmniềm lạclạc quanquan trongtrong cuộccuộc sốngsống => Tinh thần nhân đạo
48. TẤM CÁM * Nghệ thuật: - Cốt truyện ly kì hấp dẫn, khắc hoạ tính cách nhân vật. - Yếu tố kì ảo: tạo sức hấp dẫn và kết thúc có hậu. - Các câu văn vần: giàu chất thơ, khắc sâu cốt truyện