Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 4: Đọc văn: Tự tình 2 (Hồ Xuân Hương)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 4: Đọc văn: Tự tình 2 (Hồ Xuân Hương)

1. Từ khóa: Là một từ gồm 11 chữ cái Nhà thơ: HỒ XUÂN HƯƠNG 1 B Á N H T R Ô I N Ư Ớ C 2 Q U Ả M Í T 3 V Ă N H Ọ C C H Ữ N Ô M 4 Ố C N H Ồ I 5 Điền từ còn thiếu vào bài thơ sausau: ThânBác mẹ em sinh như ra phận Trên cây LàHình một ảnh trong người hai phụ bộ phậnnữ với của số vănphận học ba viếtchìm V bảyiệt Nam nổi xuất trung hiện đại Nhà thơ nàoVỏĐêm được nó ngày sùmệnh sì lăn múi danh lóc nó đámlà dày bà cỏ chúa hôi thơ Nôm? ra đời ở thế kỉ XII và đạttrong đến bài đỉnh thơ cao nào? giá trị ở thế kỉ XVIII ? Quân tử có thương thì đóngbóc yếm cọc Xin đừngđường mân ngó móngoáy nhựa lỗ ăntrôn tay tôi
2. Tiết 4. TỰ TÌNH - Hồ Xuân Hương -
3. I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Hồ Xuân Hương ( 胡春香) - HXH là thiên tài kì nữ nhưng cuộc đời gập nhiều bất hạnh. - Thơ HXH là thơ của phụ nữ viết về phụ nữ, trào phúng mà trữ tình, đậm chất dân gian từ đề tài,cảm hứng ngôn từ và hình tượng. 2. Sự nghiệp sáng tác - Sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm nhưng thành công ở chữ Nôm. → được mệnh danh là “ bà chúa thơ Nôm”. - Bài thơ “Tự tình” nằm trong chùm thơ tự tình gồm 3 bài của Hồ Xuân Hương.
4. II. Đọc – hiểu văn bản 1. Hai câu đề - Thời gian : đêm khuya - Không gian vắng vẻ với bước đi dồn dập của thời gian “ tiếng trống canh dồn → Tâm trạng cô đơn, tủi hổ của Hồ Xuân Hương. - Nghệ thuật đối lập: Cái hồng nhan > Hai câu thơ tạc vào không gian, thời gian hình tượng một người đàn bà trầm uất, đang đối diện với chính mình.
5. II. Đọc – hiểu văn bản 2. Hai câu thực - “ say lại tỉnh “ gợi lên cái vòng quẩn quanh, tình duyên trở thành trò đùa của con tạo, càng say càng tỉnh càng cảm nhận nổi đau của thân phận - Uống rượu mong giải sầu nhưng không được, Say lại tỉnh. tỉnh càng buồn hơn. - Hình ảnh người phụ nữ uống rượu một mình giữa đêm trăng, đem chính cái hồng nhan của mình ra làm thức nhấm, để rồi sững sờ phát hiện ra rằng trong cuộc đời mình không có cái gì là viên mãn cả, đều dang dở, muộn màng. - Hai câu đối thanh nghịch ý: Người say lại tỉnh >< trăng khuyết vẫn khuyết tức, bởi con người muốn thay đổi mà hoàn cảnh cứ ỳ ra vô cùng cô đơn, buồn và tuyệt vọng.
6. II. Đọc – hiểu văn bản 3. Hai câu luận - Động từ mạnh: Xiên ngang, đâm toạc-> Tả cảnh thiên nhiên kì lạ phi thường, đầy sức sống: Muốn phá phách, tung hoành - cá tính Hồ Xuân Hương: Mạnh mẽ, quyết liệt, tìm mọi cách vượt lên số phận. - Phép đảo ngữ và nghệ thuật đối: Sự phẫn uất của thân phận rêu đá, cũng là sự phẫn uất, phản kháng của tâm trạng nhân vật trữ tình.
7. II. Đọc – hiểu văn bản 4. Hai câu kết Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại, Mảnh tình san sẻ tí con con. - Hai câu kết khép lại lời tự tình. Nỗi đau về thân phận lẽ mọn, ngán ngẩm về tuổi xuân qua đi không trở lại, nhưng mùa xuân của đất trời vẫn cứ tuần hoàn. Nỗi đau của con người lâm vào cảnh phải chia sẻ cái không thể chia sẻ: Mảnh tình - san sẻ - tí - con con. Đó là nỗi lòng của người phụ nữ ngày xưa khi với họ hạnh phúc chỉ là chiếc chăn bông quá hẹp. Câu thơ nát vụn ra, vật vã đến nhức nhối vì cái duyên tình hẩm hiu, lận đận của nhà thơ. Càng gắng gượng vươn lên càng rơi vào bi kịch.
8. III. Tổng kết - Nội dung : Qua bài thơ ta thấy được bản lĩnh HXH được thể hiện qua tâm trạng đầy bi kịch: vừa buồn tủi vừa phẫn uất trước tình cảnh éo le, vừa cháy bỏng khao khát được hạnh phúc. - Nghệ thuật : Sử dụng từ ngữ độc đáo, sắc nhọn,tả cảnh sinh động đưa ngôn ngữ đời thường vào thơ.
9. Luyện tập Đọc bài thơ Tự tình II: 1/ Xác định mạch cảm xúc của bài thơ? 2/ Em hiểu từ hồng nhan là gì ? Ghi lại 2 thành ngữ có từ hồng nhan. 3/Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là gì ?
10. Luyện tập 1/ Mạch cảm xúc của bài thơ : Cô đơn- buồn chán- thách thức duyên phận-phẫn uất. Phản kháng- chán ngán, chấp nhận. 2/ Hồng nhan là nhan sắc người phụ nữ đẹp thường đi với đa truân hay bạc mệnh. Hai thành ngữ có từ hồng nhan : hồng nhan đa truân ; hồng nhan bạc mệnh. 3/ Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ : Nhà thơ đã Việt hóa thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật: cách dùng từ giản dị, dân dã, ý thức sử dụng sáng tạo các thành ngữ, tục ngữ, lối đảo từ, điệp từ, dùng từ mạnh.
11. II. Đọc – hiểu văn bản
12. II. Đọc – hiểu văn bản
13. II. Đọc – hiểu văn bản
14. II. Đọc – hiểu văn bản