Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tuần 30: Đọc văn: Nhìn về vốn văn hóa dân tộc (Trần Đình Hượu)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tuần 30: Đọc văn: Nhìn về vốn văn hóa dân tộc (Trần Đình Hượu)

1. Trần Đình Hượu
2. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Trần Đình Hượu (1926-1995) - Là nhà nghiên cứu chuyên sâu về lịch sử tư tưởng và văn hoá Phương Đông. - Có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị (SGK)
3. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu
4. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu 2. Tác phẩm: “Về vấn đề tìm đặc sắc văn hoá dân tộc” là bài tiểu luận gồm 3 phần được Trần Đình Hượu viết năm 1986, in trong công trình “Đến hiện đại từ truyền thống”. 3. Đoạn trích: a. Xuất xứ: Văn bản “Nhìn về vốn văn hoá dân tộc” ( nhan đề do người biên soạn đặt) trích từ phần II của bài viết “Về vấn đề tìm đặc sắc văn hoá dân tộc”.
5. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu b. Bố cục: - Đoạn 1: Từ đầu gần gũi với nó Quan niệm của tác giả về “vốn văn hoá dân tộc” và tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu. - Đoạn 2: Tiếp trong văn học Những ưu điểm, hạn chế và đặc trưng chung của “vốn văn hoá dân tộc”. - Đoạn 3: Còn lại Con đường hình thành bản sắc văn hoá Việt Nam
6. NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Khái niệm “văn hoá” và “vốn văn hóa dân tộc” - Văn hoá là “tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử” (Từ điển tiếng Việt). - Vốn văn hóa dân tộc: là cái ổn định dần, tồn tại cho đến trước thời cận - hiện đại.
7. Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc I. Tìm hiểu chung Trần Đình Hượu II.Đọc hiểu văn bản 1. Khái niệm văn hóa và vốn văn hóa dân tộc 2. Những ưu điểm và hạn chế của văn hoá dân tộc Các bình diện cụ thể Ưu điểm Hạn chế Tôn giáo Nghệ thuật Quan niệm sống Ứng xử Sinh hoạt
8. Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc I. Tìm hiểu chung Trần Đình Hượu II. Đọc hiểu văn bản 2. Những ưu điểm và hạn chế của văn hoá dân tộc Các bình diện cụ thể Ưu điểm Hạn chế Không cuồng tín ,mà dung hoà các tôn Ít quan tâm đến giáo lí nên tôn giáo giáo các tôn giáo đều xuất hiện nhưng không phát triển khó tạo nên tầm vóc Tôn giáo không có những xung đột quyết liệt, lớn lao của các giá trị văn hoá, Sáng tạo được nhiều công trình nhỏ Không có công trình tráng lệ ,kì vĩ, đồ Nghệ thuật nhắn ,xinh xắn, tinh tế, sộ, Mong ước thái bình ,thong thả, An phận thủ thường, tạo sức ì,ngại Quan niệm sống thanh nhàn, phấn đấu, đấu tranh, Trọng tình nghĩa, Không chuộng trí ,chuộng dũng Khôn khéo ,biết giữ mình, gỡ được Không đề cao trí tuệ, Ứng xử tình thế khó khăn. Không cự tuyệt với cái mới, Chần chừ, dè dặt với cái mới, Hiếm có vẻ đẹp phi thường, Sinh hoạt Hướng vào cái đẹp dịu dàng ,vừa phải, cách tân ,táo bạo,
9. Chùa Một Cột- Việt Vam Quần thể Ăng co-Cam pu chia Vạn lí trường thành-Trung Quốc Thánh Địa Mỹ Sơn-Việt Nam Chïa Vµng –Th¸i Lan Kim tự tháp- Ai Cập
10. Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc I. Tìm hiểu chung Trần Đình Hượu II. Đọc hiểu văn bản 1.Khái niệm văn hóa và vốn văn hóa dân tộc 2. Những ưu điểm và hạn chế của văn hoá dân tộc -Nguyªn nh©n: -Văn hóa của dân nông nghiệp định cư. -Không có nhu cầu lưu chuyển, trao đổi. -Không có sự kích thích của đời sống đô thị.
11. Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc Trần Đình Hượu 3. Các đặc trưng của văn hóa dân tộc ĐẶC TRƯNG CỦA VĂN HÓA VIỆT NAM Linh hoạt Dung hòa Thiết thực -Tiếp biến sàng Ước mong thái lọc các giá trị Kết hợp cái bình để xây văn hóa thuộc vốn có với dựng cuộc sống nhiều nguồn khác văn hóa bên ấm no, nhau (Nho , Phật ngoài thanh nhàn Đạo giáo )để thành bản sắc của mình
12. Tiết 87,88 Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n t«c I. Tìm hiểu chung Trần Đình Hượu II. Đọc hiểu văn bản 1. Khái niệm văn hóa và vốn văn hoá dân tộc 2. Những ưu điểm và hạn chế của văn hoá dân tộc 3. Đặc trưng của văn hóa Việt Nam 4. Con đường hình thành văn hóa Việt Nam Thành quả sáng tạo Tiếp thu những tinh của dân tộc Việt Dung hòa hoa văn hóa từ bên Nam (sự tạo tác của ngoài. chính dân tộc) Văn hóa dân tộc Việt Nam
13. Đờn ca tài tử Múa rối nước Nhà thờ lớn ở Hà Nội Lễ hội
14. Nh×n vÒ vèn v¨n hãa d©n téc I. Tìm hiểu chung Trần Đình Hượu II. Đọc hiểu văn bản III.Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Cách trình bày chặt chẽ, biện chứng, logic, thể hiện được tầm bao quát lớn, chỉ ra được những khía cạnh quan trọng về đặc trưng văn hóa dân tộc. - Thái độ khách quan, khoa học, khiêm tốn tránh được một trong hai khuynh hướng cực đoan hoặc là chỉ tìm nhược điểm để phê phán hoặc là chỉ tìm ưu điểm để ca tụng. 2. Ý nghĩa văn bản: -Đoạn trích cho thấy một quan điểm đúng đắn về những nét đặc trưng của vốn văn hóa dân tộc, là cơ sở để chúng ta suy nghĩ, tìm ra phương hướng xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
15. Tiết 87,88 NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC Trần Đình Hượu Con đường hình thành bản sắc văn hoá dân tộc Khả năng Vốn tự có của chiếm linh, văn hóa dân đồng hoá tộc Dung hoà ( sàng lọc, tinh luyện) văn hoá nước ngoài Giá trị văn hoá dân tộc Việt Nam
16. IV. Luyện tập. Bài 2,3 SGK tr 162 Theo em nét đẹp văn hoá gây ấn tượng nhất trong những ngày tết nguyên đán của Việt Nam là gì? Trình bày những hiểu biết và quan điểm của anh chị về vấn đề này?Những hủ tục cần bài trừ là gì? Theo em,bài học để xây dựng nền văn hóa Viêt Nam tiến tiến mà tác giả ngầm đặt ra ở đây là gì ?
17. Ngày tết Pháo hoa ngày của dân tộc tết Việt Nam Đi chùa lễ tết ngày xuân Du xuân