Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 26: Tình thái từ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 26: Tình thái từ

1. NGỮ VĂN 8: TIẾNG VIỆT Tiết 26: 
2. I/ CHỨC NĂNG CỦA TÌNH THÁI TỪ 1/ Xét ví dụ( sgk/80) a/ - Mẹ đi làm về rồi à? -> Câu nghi vấn b/ Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi,thì tôi òa lên rồi cứ thế khóc nức nở . Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi! -> Câu cầu khiến ( Nguyên Hồng- Những ngày thơ ấu) c/ Thương thay Khéo thay ! -> Câu cảm thán ( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
3. Nếu lược bỏ các từ in đậm trong các ví dụ (a), (b), (c), thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi không? a/ - Mẹ đi làm rồi à? a/ - Mẹ đi làm rồi. b/ - Con nín đi! b/ - Con nín. c/ c/ Thương thay ,, c/ Thương , Khéo thay ! Khéo ! - Về nội dung: Khi lược bỏ các từ in đậm trong các ví dụ thì ý nghĩa của câu thay đổi. - Về hình thức: Khi lược bỏ các từ in đậm trong các ví dụ thì kiểu câu có sự thay đổi.
4. Dựa vào mục đích nói hãy phân loại các kiểu câu trong Vậy từ “à” , “đi” , “ thay” thêm vào câu có tác dụng gì? các ví dụ sau? a/ - Mẹ đi làm rồi à? a/ - Mẹ đi làm rồi. -> Câu nghi vấn. -> Câu trần thuật. b/ - Con nín đi! b/ - Con nín. -> Câu cầu khiến -> Câu trần thuật c/ Thương thay ,, c/ Thương , Khéo thay ! Khéo ! -> Câu trần thuật -> Câu cảm thán.
5. I/ CHỨC NĂNG CỦA TÌNH THÁI TỪ 1/ Xét ví dụ( sgk/80) d) Từ “ạ” biểu thị sắc thái tình cảm gì của người nói? - Em chào cô! - Em chào cô ạ! - Cũng là câu chào nhưng câu có thêm từ “ạ” thể hiện mức độ lễ phép cao hơn câu trước. - ạ!: Tình thái từ biểu thị sắc thái biểu cảm. -> Tình thái từ thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói.
6. 1/ Xét ví dụ( sgk/80) a/ - Mẹ đi làm rồi à? -> à: Tình thái từ nghi vấn. b/ - Con nín đi! -> đi: Tình thái từ cầu khiến. c/ Thương thay , Khéo thay ! -> thay: Tình thái từ cảm thán. d/ Em chào cô ạ! -> ạ: Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm. ? Tình thái từ gồm có mấy loại đáng chú ý ? Hãy kể tên các loại đó?
7. TÌNH THÁI TỪ Khái niệm/ Chức năng Phân loại Tạo Biểu thị Tình Tình Tình Tình lập sắc thái thái từ thái từ thái từ thái từ kiểu tình cảm nghi cầu cảm biểu câu. của người vấn. khiến. thán. thị sắc nói. thái biểu cảm.
8. Xác định các từ in đậm trong ví dụ sau, đâu là tình thái từ, đâu là thán từ? 1/ Ôi! Bầu trời trong xanh quá! -> Thán từ 2/ Em học bài rồi ạ! -> Tình thái từ
9. Thảo luận ( 1 phút): Em hãy nêu sự giống nhau và khác nhau giữa thán từ với tình thái từ? Giống nhau: Đều biểu thị tình cảm, cảm xúc của người nói. Thán từ Tình thái từ - Thường đứng ở đầu câu. - Thường đứng ở cuối câu. - Có khi nó được tách ra - Không thể tách thành thành một câu đặc biệt. câu đặc biệt.
10. II/ SỬ SỤNG TÌNH THÁI TỪ 1/ Xét ví dụ (sgk/81) Ngữ liệu Kiểu câu Sắc thái Vai xã hội tình cảm Bạn chưa về à? Thầy mệt ạ? Bạn giúp tôi một tay nhé! Bác giúp cháu một tay ạ!
11. Ngữ liệu Kiểu câu Sắc thái Vai xã hội tình cảm Bạn chưa về à? Nghi vấn Thân mật Ngang hàng Thầy mệt ạ? Nghi vấn Lễ phép Vai trên Bạn giúp tôi Cầu Thân mật Ngang một tay nhé! khiến hàng Bác giúp cháu Cầu Lễ phép Vai trên một tay ạ! khiến
12. Câu Tình thái từ Không phải tình thái từ a/ Em thích trường nào thì thi vào trường ấy. b/ Nhanh lên nào, anh em ơi! c/ Làm như thế mới đúng chứ! d/ Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải không đâu. e/ Cứu tôi với! g/ Nó đi chơi với bạn từ sáng. h/ Con cò đậu ở đằng kia. i/ Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia.
13. Bài tập 3 : Đặt câu với các tình thái từ mà, đấy, chứ lị, thôi, cơ, vậy.
14. TIẾNG VIỆT- Tiết 27 : TÌNH THÁI TỪ Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây? a/ Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang: - Bác trai đã khá rồi chứ? ( Ngô Tất Tố - Tắt đèn) Chứ: Dùng để hỏi, nhưng điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng định ( chủ yếu đã thể hiện sự quan tâm, chia sẻ.) b/- Con chó là của cháu nó mua đấy chứ! Nó mua về nuôi, định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt ( Nam Cao- Lão Hạc) Chứ : Nhấn mạnh điều vừa nói.
15. TIẾNG VIỆT- Tiết 27 : TÌNH THÁI TỪ Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây? g/ Em tôi sụt sùi bảo: - Thôi thì anh cứ chia ra vậy. vậy : Chấp nhận một cách miễn cưỡng.
16. Bài tập 3 : Đặt câu với các tình thái từ mà, đấy, chứ lị, thôi, cơ, vậy.
17. Học sinh với thầy cô. Thưa cô! Cô xem giúp bà làm của em có đúng không ạ?
18. Bạn nam với bạn nữ cùng lứa tuổi. Bạn nhớ mang theo vở bài tập Toán nhé!
19. Con, cháu với ông bà, bố mẹ hoặc cô, bác, chú, dì Bà cần dùng nước phải không ạ?
20. TIẾNG VIỆT- Tiết 27 : TÌNH THÁI TỪ Bài tập 5 : Tìm một số tình thái từ trong tiếng địa phương em hoặc tiếng địa phương khác mà em biết. • nhỉ: Ở đây vui quá hén! • nghen/ nhen : Tớ đã xin phép ba mẹ rồi nghen. (Nghe) • ha: Chân đau lắm ha? (hả trong từ toàn dân) • há: Lạnh quá chú Năm há! (nhỉ) • hà: Nó ăn có một chén cơm hà. (thôi)
21. TIẾNG VIỆT- Tiết 27 : TÌNH THÁI TỪ Bài tập 6: Viết một đoạn văn về chủ đề học tập( khoảng 5- 7 câu) có sử dụng ít nhất một thán từ, một trợ từ, một tình thái từ? Vậy là năm học mới đã bắt đầu, tôi lại được gặp lại thầy, cô, bạn bè. Ôi! Cảm giác đó mới thích thú và hân hoan làm sao! Tôi sẽ được lắng nghe và thấm hiểu từng lời dạy của thầy cô trong mỗi giờ học. Tất cả học sinh và chính bản thân tôi phải luôn cố gắng trau dồi kiến thức, tu dưỡng đạo đức để trở thành con ngoan trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ. Nào, các bạn! Chúng ta cùng nhau cố gắng nhé!
22. Hướng dẫn học tập ở nhà: ➢ Học thuộc hai ghi nhớ sgk/ 81, 82 ➢ Làm các bài tập trong sgk / 81,82-83. ➢ Tìm thêm một số ví dụ và tình huống giao tiếp có sử dụng tình thái từ. Soạn bài mới ➢ Tiết 28: Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.