Bài giảng Ngữ văn lớp 9 - Tiết 58: Ánh trăng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 9 - Tiết 58: Ánh trăng

1. Kiểm tra bài cũ Quan sát tranh và đọc thơ minh hoạ cho bức tranh.
2. Đáp án QuanĐêm nay sát rừng tranh hoang và sươngđọc thơ muối Đứngminh cạnhhoạ bêncho nhau bức chờ tranh. giặc tới Đầu súng trăng treo. (Đồng chí-Chính Hữu)
3. Tĩnh Dạ Tứ
4. Tĩnh Dạ Đầu giường ánh trăng rọi Tứ Ngỡ mặt đất phủ sương Ngẩng đầu nhìn trăng sáng Cúi đầu nhớ cố hương. (Lí Bạch)
5. Ngữ văn – Tiết 58: ( Nguyễn Duy)
6. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung: 1. Tác giả: - Cuộc đời - Sự nghiệp sáng tác - Phong cách thơ.
7. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung: 1. Tác giả: - Tên khai sinh : Nguyễn Duy Nhuệ - Sinh năm: 1948 - Quê: Thanh Hoá. - Là gương mặt tiêu biểu trong lớp nhà thơ trẻ thời chống Mỹ. - Được trao giải nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1972- 1973. - Thơ ông có nét dung dị, hồn nhiên trong sáng và giàu chất trữ tình, thường mang màu sắc triết lí.
8. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung 1. Tác giả: 2. Tác phẩm: - Bài thơ sáng tác năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh, in trong tập thơ “Ánh trăng”. - Tập thơ được tặng giải A của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1984.
9. Tiết 58 I. Giới thiệu chung Nguyễn Duy 3.Đọc, chú thích: Hồi nhỏ sống với đồng Thình lình đèn điện tắt với sông rồi với bể phòng buyn- đinh tối om hồi chiến tranh ở rừng vội bật tung cửa sổ vầng trăng thành tri kỉ đột ngột vầng trăng tròn Trần trụi với thiên nhiên Ngửa mặt lên nhìn mặt hồn nhiên như cây cỏ có cái gì rưng rưng ngỡ không bao giờ quên như là đồng là bể cái vầng trăng tình nghĩa như là sông là rừng Từ hồi về thành phố Trăng cứ tròn vành vạnh quen ánh điện, cửa gương kể chi người vô tình vầng trăng đi qua ngõ ánh trăng im phăng phắc như người dưng qua đường đủ cho ta giật mình.
10. Buyn-đinh Buyn-đinh: Toà nhà cao, nhiều tầng, hiện đại.
11. Tiết 58 I. Giới thiệu chung Nguyễn Duy 4. Thể thơ: 5 chữ Hồi nhỏ sống với đồng Thình lình đèn điện tắt với sông rồi với bể phòng buyn- đinh tối om hồi chiến tranh ở rừng vội bật tung cửa sổ vầng trăng thành tri kỉ đột ngột vầng trăng tròn Trần trụi với thiên nhiên Ngửa mặt lên nhìn mặt hồn nhiên như cây cỏ có cái gì rưng rưng ngỡ không bao giờ quên như là đồng là bể cái vầng trăng tình nghĩa như là sông là rừng Từ hồi về thành phố Trăng cứ tròn vành vạnh quen ánh điện, cửa gương kể chi người vô tình vầng trăng đi qua ngõ ánh trăng im phăng phắc như người dưng qua đường đủ cho ta giật mình.
12. Tiết 58 I. Giới thiệu chung 3 phần Nguyễn Duy 5. Bố cục: Tác giả với vầng trăng Tình huống gặp lại Suy ngẫm Hồi nhỏ sống với đồng vầng trăng với sông rồi với bể Ngửa mặt lên nhìn mặt hồi chiến tranh ở rừng có cái gì rưng rưng vầng trăng thành tri kỉ Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om như là đồng là bể Trần trụi với thiên nhiên như là sông là rừng vội bật tung cửa sổ hồn nhiên như cây cỏ ngỡ không bao giờ quên đột ngột vầng trăng tròn` cái vầng trăng tình nghĩa Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình Từ hồi về thành phố ánh trăng im phăng phắc quen ánh điện cửa gương đủ cho ta giật mình. vầng trăng đi qua ngõ như người dưng qua đường
13. Tiết 58 I. Giới thiệu chung Nguyễn Duy II. Phân tích 1) Tác giả và vầng trăng. - Hồi nhỏ: Hồi nhỏ sống với đồng với sôngsông rồi với bểbể - Hồi chiến tranh: hồi chiến tranh ở rừngrừng - Trăng : tri kỉ, tình nghĩa vầng trăng thành tri kỉ + Nhân hoá, điệp từ, so sánh. => Tình cảm gắn bó thân thiết giữa người với trăng. Trần trụi với thiên nhiên - Trăng với người đẹp đẽ, ân tình, hồn nhiên như cây cỏ gắn với hạnh phúc và gian lao của con người, của đất nước. ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa
14. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích Từ hồi về thành phố 1. Tác giả và vầng trăng. quen ánh điện cửa gương vầng trăng đi qua ngõ như ngườingười dưngdưng quaqua đường - Xa lạ, không quen biết. + So sánh, nhân hoá. => Con người thờ ơ, lạnh nhạt, bội bạc với trăng.
15. Tiết 58 Nguyễn Duy * Trong quá khứ * Trong hiện tại Tri kỉ Vầng trăng người dưng tình nghĩa qua đường Nguyên Từ hồi về thành phố Cuộc sống hiện đại, nhân quen ánh điện,cửa gương đầy đủ, sung túc.
16. Làng quê Núi rừng Thành phố Tuổi thơ Người lính Công chức Cuộc sống hiện đại thay đổi theo chiều hướng tích cực dễ làm con người quên đi quá khứ khổ đau, đánh mất những giá trị tốt đẹp vốn có.
17. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích Thình lình đèn điện tắt 1. Tác giả và vầng trăng. phòng buyn-đinh tối om 2. Tình huống gặp lại vầng trăng vội bật tung cửa sổ + Tính từ: Thình lình, đột ngột . đột ngột vầng trăng tròn -> Sự bất ngờ, ngạc nhiên, ngỡ ngàng, không thể đoán trước + Độngđược. từ: vội, bật, tung: -> sự khó chịu và hành động khẩn trương hối hả để tìm nguồn sáng. * Trăng xuất hiện đột ngột, bất ngờ Tạo bước ngoặc thể hiện cảm xúc của nhà thơ.
18. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích 1. Tác giả và vầng trăng. Ngửa mặt lên nhìn mặt 2. Tình huống gặp lại vầng trăng có cái gì rưng rưng 3. Suy ngẫm trước vầng trăng như là đồng là bể + Nhân hoá như là sông là rừng =>Trăng với người đối diện, đàm đạo tâm sự. - Tâm trạng: rưng rưng => Xúc động, xao xuyến Gợi nhớ về quá khứ nghĩa tình, giản dị mà cao đẹp.
19. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích Trăng cứ tròn vành vạnh 1. Tác giả và vầng trăng. kể chi người vô tình 2. Tình huống gặp lại vầng trăng ánh trăng im phăng phắc 3. Suy ngẫm trước vầng trăng đủ cho ta giật mình. + Nghệ thuật: đối, nhân hoá, hình ảnh thơ giàu tình biểu tượng.
20. Phiếu học tập Thảo luận nhóm và điền vào phiếu học tập (thời gian: 2 phút) Hình ảnh thơ Ý nghĩa biểu tượng. Trăng cứ tròn vành vạnh ánh trăng im phăng phắc ta giật mình Vầng trăng trong bài thơ
21. Phiếu học tập Thảo luận nhóm và điền vào phiếu học tập (thời gian: 2 phút) Hình ảnh thơ Ý nghĩa biểu tượng. Trăng cứ tròn vành - Quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên, thuỷ chung, vạnh không phai mờ. ánh trăng im phăng - Ánh nhìn bao dung, độ lượng nhưng vô cùng phắc nghiêm khắc. - Nhớ lại quá khứ, ta giật mình - Tự vấn lương tâm, - Ân hận xót xa, tự trách mình - Tự hoàn thiện mình. - Thiên nhiên hồn nhiên, tươi mát, là người bạn thân thiết trong cuộc đời con người. Vầng trăng trong bài thơ - Là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình, là vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của cuộc sống.
22. Tiết 58 I. Giới thiệu chung Nguyễn Duy II. Phân tích 1. Tác giả và vầng trăng. Trăng cứ tròn vành vạnh 2. Tình huống gặp lại vầng trăng kể chi người vô tình 3. Suy ngẫm trước vầng trăng ánh trăng im phăng phắc + Nghệ thuật: đối, nhân hoá, đủ cho ta giật mình. hình ảnh thơ giàu tình biểu tượng. Trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp và những giá trị truyền thống. - Lãng quên quá khứ là phản bội lại chính mình. - Phải biết sống ân nghĩa thuỷ chung.
23. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung THỬ TÀI CỦA II. Phân tích III. Tổng kết BẠN HÃY CHỌN VÀ ĐIỀN HÌNH THỨC NGHỆ THUẬT TIÊU BIỂU TRONG CÁC TỪ SAU ĐÂY VÀO Ô TRỐNG SAO CHO ĐÚNG NHẤT? HÌNH ẢNH XUYÊN SUỐT Tâm tình, sâu lắng THỂ THƠ Đằm thắm, ngọt ngào Năm chữ BIỆN PHÁP TU TỪ Ánh trăng Chặt chẽ, theo mạch cảm xúc. GIỌNG ĐIỆU Điệp ngữ, nhân hoá, ẩn dụ, so sánh KẾT CẤU Theo từng lời ru
24. Tiết 58 I. Giới thiệu chung Nguyễn Duy II. Phân tích III. Tổng kết HÌNH THỨC NGHỆ THUẬT TIÊU BIỂU NỘI DUNG HÌNH ẢNH XUYÊN SUỐT Ánh trăng Bài thơ là lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao THỂ THƠ Năm chữ đã qua, có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở BIỆN PHÁP TU TỪ Điệp ngữ, nhân người đọc thái độ hoá,so sánh, ẩn dụ sống “Uống nước nhớ nguồn”, ân tình, GIỌNG ĐIỆU Tâm tình, sâu lắng thuỷ chung cùng quá khứ. Chặt chẽ, theo mạch KẾT CẤU cảm xúc.
25. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích III. Tổng kết Ghi nhớ Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh thừ giàu tính biểu cảm, Ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống “ uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.
26. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích III. Tổng kết VI. Luyện tâp Câu 1 :Nhận định nào sau đây không phù hợp với ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng trong bài thơ này? . A. Biểu tượng của thiên nhiên hồn nhiên, tươi mát. B. Biểu tượng của quá khứ nghĩa tình. C. Biểu tượng của vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng trong cuộc sống. D. Biểu tượng của sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi thơ.
27. Tiết 58 Nguyễn Duy I. Giới thiệu chung II. Phân tích III. Tổng kết VI. Luyện tâp Câu 2 :Tư tưởng của nhà thơ gửi gắm trong bài thơ này là gì? A. Thiên nhiên, vạn vật thì vô hạn, tuần hoàn còn cuộc đời con người thì hữu hạn. B.Con người có thể vô tình, lãng quên tất cả, nhưng thiên nhiên,quá khứ nghĩa tình thì luôn tròn đầy bất diệt. C.Thiên nhiên luôn bên cạnh con người, là người bạn thân thiết của con người. D.Cuộc sống vật chất dù đầy đủ rồi cũng sẽ tiêu tan, chỉ có đời sống tinh thần là bất diệt.
28. Tiết 58 Câu 3:Bài thơ có nhan đề là “Ánh trăng” trong khi đó xuyên suốt các khổ thơ tác giả đều dùng từ “vầng trăng”, em hãy lí giải ? Từ hồi về thành phố Ngửa mặt lên nhìn mặt Hồi nhỏ sống với đồng có cái gì rưng rưng với sông rồi với bể quen ánh điện cửa gương như là đồng là bể hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng đi qua ngõ như là sông là rừng vầng trăng thành tri kỉ như người dưng qua đường Trăng cứ tròn vành vạnh Trần trụi với thiên nhiên Thình lình đèn điện tắt kể chi người vô tình hồn nhiên như cây cỏ phòng buyn-đinh tối om ánh trăng im phăng phắc ngỡ không bao giờ quên vội bật tung cửa sổ đủ cho ta giật mình. cái vầng trăng tình nghĩa đột ngột vầng trăng tròn
29. Tiết 58 Nguyễn Duy Vầng trăng Ánh trăng - Vầng trăng là biểu tượng của - Ánh trăng là ánh sáng của triết lí về cuộc sống. cuộc sống, của thiên nhiên, quá khứ nghĩa tình. - Ánh sáng ấy có thể len lỏi vào những nơi khuất lấp trong tâm hồn con người để thức tỉnh họ giúp họ nhận ra những điều sai trái, hướng con người đến những giá trị tốt đẹp. Bài thơ có tên là “Ánh trăng”nhưng các khổ thơ trên tác giả đều viết “vầng trăng” đến khổ thơ cuối mới xuất hiện từ “ánh trăng”. “Ánh trăng” chính là sự quy tụ,kết tinh đẹp nhất của vầng trăng tạo nên chiều sâu tư tưởng của tứ thơ đồng thời nâng vẻ đẹp của bài thơ lên đến đỉnh điểm.
30. Mạch cảm Quá khứ xúc của Tình nghĩa Ngỡ không bài thơ tri kỉ bao giờ quên Hiện tại Vầng trăng đi Vô tình TRĂNG qua ngõ lãng quên NGƯỜI Suy ngẫm Tròn vành vạnh Giật mình Im phăng phắc Thủy chung, → Tự hoàn vị tha thiện Tự nhắc nhở mình và cũng là nhắc nhở mọi người về thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”.
31. Tưởng tượng mình là nhân  vật trữ tình trong “Ánh VỀ NHÀ trăng”, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn? 2. Soạn bài sau: văn bản Làng của Kim Lân. + Đọc văn bản và tóm tắt văn bản? + Soạn bài theo câu hỏi trong sách giáo khoa.
32. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ