Bài giảng Sinh học 9 - Bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật (tiết 44)

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 9 - Bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật (tiết 44)

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Mơi trường là: a. Nơi tìm kiếm thức ăn của sinh vật. b. Nơi cư trú của sinh vật. c. Nơi sinh sống của sinh vật. d. Nơi làm tổ của sinh vật. Câu 2: Kể tên các loại mơi trường chủ yếu trong hình sau: 1. Mơi trường nước 2. Mơi trường trên mặt đất – khơng khí. 3. Mơi trường trong đất 4. Mơi trường sinh vật
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Bài tập 3: Khi ta đem một cây phong lan từ trong rừng rậm về trồng ở vườn nhà, những nhân tố sinh thái của mơi trường tác động lên cây phong lan sẽ thay đổi. Em hãy cho biết những thay đổi của các nhân tố sinh thái đĩ. Trả lời: Các nhân tố sinh thái của mơi trường tác động lên cây phong lan khi chuyển từ rừng rậm về trồng ở vườn nhà như sau: - Ánh sáng chiếu vào cây phong lan mạnh hơn. - Độ ẩm trong vườn nhà thấp hơn. - Nhiệt độ trong vườn nhà khơng ổn định.
3. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT (Tiết 44) MỤC TIÊU BÀI HỌC Nêu được ảnh hưởng Nêu được một số nhĩm của ánh sáng đến các sinh vật dựa vào giới hạn đặc điểm hình thái, sinh thái nhân tố sinh thái sinh lí, giải phẫu và tập ánh sáng. Nêu được một số ví dụ về sự thích nghi tính của sinh vật. của sinh vật với mơi trường.
4. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. NỘI DUNG BÀI HỌC Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật.
5. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. - Cây cĩ tính hướng sáng. Em cĩ nhận xét gì về hình thái của cây? Giải thích.
6. Cỏ mọc dưới tán cây nơi cĩ ánh sáng và nơi ít ánh sáng
7. Quan sát một số hình ảnh, thảo luận nhĩm trong 3 phút hồn thành nội dung bảng 42.1 sau đây: Những đặc Khi cây sống nơi quang Khi cây sống trong bĩng điểm của cây đãng râm, dưới tán cây khác, trong nhà Đặc điểm hình thái: -Lá -Thân - Đặc điểm sinh lí: -Quang hợp -Thốt hơi nước -
8. Hình thái cây thơng mọc xen nhau trong rừng (a) và cây thơng mọc riêng rẽ nơi quang đãng (b) cĩ gì khác nhau? H 42.2. Rừng thơng. Cây thơng mọc xen nhau trong rừng (a) và cây thơng mọc riêng rẽ nơi quang đãng (b)
9. Đốn ơ chữ gồm 14 chữ cái: Đĩ là một hiện tượng các cành của cây chỉ tập trung ở ngọn, các cành phía dưới sớm rụng. H 42.2. Rừng thơng. Cây thơng mọc xen nhau trong rừng (a) và cây thơng mọc riêng rẽ nơi quang đãng (b) T Ỉ A C À N H T Ự N H I Ê N
10. Hãy giải thích vì sao các cành phía dưới của cây sống trong rừng lại sớm rụng? Cây mọc trong rừng cĩ ánh sáng chiếu vào các cành phía trên nhiều hơn các cành phía dưới khả năng quang hợp của lá cây yếu, tạo ít chất hữu cơ héo dần và sớm rụng. H 42.2. Rừng thơng. Cây thơng mọc xen nhau trong rừng (a) và cây thơng mọc riêng rẽ nơi quang đãng (b)
11. Ánh sáng ảnh hưởng những đặc điểm nào của cây? Những đặc Khi cây sống nơi quang Khi cây sống trong bĩng điểm của cây đãng râm, dưới tán cây khác, trong nhà Đặc điểm hình thái: - Phiến lá nhỏ, hẹp, màu - Phiến lá lớn, màu xanh -Lá xanh nhạt. thẫm. - Chiều cao bị hạn chế bởi -Thân - Thân cây thấp số cành chiều cao của tán cây phía nhiều. - trên, trần nhà. Đặc điểm -Cĩ khả năng quang hợp sinh lí: -Cường độ quang hợp trong điều kiện ánh sáng -Quang hợp cao trong điều kiện ánh yếu, quang hợp yếu sáng mạnh. trong điều kiện ánh sáng Thốt hơi -Cây điều tiết thốt hơi mạnh. nước nước linh hoạt. -Cây điều tiết thốt hơi - nước kém.
12. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. -Dựa vào khả năng thích nghi - Cây cĩ tính hướng sáng. với các điều kiện chiếu sáng - Ánh sáng ảnh hưởng đến khác nhau, chia thực vật thành hình thái và hoạt động sinh mấy nhĩm? Kể tên từng nhĩm. lý của thực vật. - Thực vật được chia thành -Nêu sự khác nhau giữa thực 2 nhĩm chính: vật ưa sáng và thực vật ưa + Nhĩm cây ưa sáng. bĩng. Cho ví dụ. + Nhĩm cây ưa bĩng.
13. Cây ưa sáng Cây thơng Cây ngơ Cây đậu xanh Cây thanh long.
14. Cây ưa bĩng Cây ráy Cây lan Ý Cây đơn buốt Rau diếp cá
15. Cây ưa bĩng Cây phong lan Cây vạn niên thanh Cây đại phú gia Cây kim phát tài
16. Dựa vào khả năng thích nghi với điều kiện ánh sáng khác nhau, người ta làm gì để tăng năng suất cây trồng? Xen canh cây ưa sáng và cây ưa bĩng giúp phát triển nơng nghiệp
17. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I.Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật.
18. Thí nghiệm Vào đêm trăng sáng, tìm một tổ kiến và quan sát kiến bị trên đường mịn nhờ ánh sáng mặt trăng. Đặt trên đường đi của kiến một chiếc gương nhỏ để phản chiếu ánh sáng, sau đĩ theo dõi hướng bị của kiến. Cĩ 3 khả năng cĩ thể xảy ra: A. Kiến sẽ tiếp tục bị theo hướng cũ. Sai! B. Kiến sẽ bị theo nhiều hướng khác nhau. Sai! C. Kiến sẽ bị theo hướng ánh sáng do gương phản chiếu. Đúng! - Em chọn khả năng nào trong 3 khả năng trên? - Qua thí nghiệm trên, hãy cho biết ánh sáng cĩ ảnh hưởng đến hoạt động nào của động vật?
19. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I.Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật. - Ánh sáng ảnh hưởng đến khả năng định hướng di chuyển của động vật.
20. Kiến du mục Chim di trú Ong tìm mật
21. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I.Ảnh hưởng của ánh sáng Ngồi ra, ánh sáng cịn ảnh lên đời sống thực vật. hưởng đến động vật như thế II. Ảnh hưởng của ánh sáng nào? lên đời sống động vật. -Ánh sáng ảnh hưởng đến khả năng định hướng di chuyển của động vật. -Ngồi ra, ánh sáng cịn ảnh hưởng đến: + Hoạt động.
22. Chim đi ăn trước lúc mặt trời mọc Bìm bịp Gà cỏ
23. Chim đi ăn vào lúc mặt trời mọc Chích chịe Chào mào Khướu mun
24. Chim kiếm ăn vào ban đêm Sếu Diệc đầu đỏ 3 màu Koala
25. H 42.3 – Thằn lằn phơi nắng vào các thời điểm khác nhau trong ngày
26. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I.Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật. II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật. Ngồi ra, ánh sáng cịn ảnh -Ánh sáng ảnh hưởng đến hưởng đến động vật như thế khả năng định hướng di nào? chuyển của động vật. -Ngồi ra, ánh sáng cịn ảnh hưởng đến: + Hoạt động. + Khả năng sinh trưởng và sinh sản.
27. Ảnh hưởng đến sinh sản của động vật Chim “kết đơi” vào mùa xuân Gà đẻ trứng vào ban ngày
28. Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT I.Ảnh hưởng của ánh sáng Dựa vào khả năng thích nghi lên đời sống thực vật: với các điều kiện chiếu sáng II. Ảnh hưởng của ánh sáng khác nhau, chia động vật thành lên đời sống động vật: mấy nhĩm? Kể tên từng nhĩm. -Ánh sáng ảnh hưởng đến khả năng định hướng di chuyển của động vật. -Ngồi ra, ánh sáng cịn ảnh hưởng đến: + Hoạt động kiếm ăn. + Khả năng sinh trưởng và sinh sản. - Động vật được chia thành 2 nhĩm: + Nhĩm động vật ưa sáng. + Nhĩm động vật ưa tối.
29. Hồn thành bài tập sau bằng cách ghép cột tương ứng, thích hợp Cột A Cột B 1. Nhĩm động a. Những động vật hoạt động ban đêm. vật ưa sáng. b. VD: giun đất, ếch, thằn lằn, dơi, . c. Những động vật hoạt động ban ngày. 2. Nhĩm động d. Động vật sống trong hang, trong đất. vật ưa tối. e. VD: chích chịe, trâu, gà, bìm bịp, f. Động vật sống ở vùng nước sâu (đáy biển). Đáp án: 1 – c, e 2 – a, d, f, b
30. Động vật ưa sáng
31. Động vật ưa tối Lồi sao biển xanh – sống ở độ sâu 8500m
32. Ánh sáng Động vật Thực vật Khả năng nhận biết, định hướng di chuyển, Chia 2 nhĩm sinh trưởng, sinh sản, Hình thái, sinh lí Chia 2 nhĩm Động vật ưa sáng Thực vật ưa bĩng Động vật ưa tối Thực vật ưa sáng
33. 1. Một đặc điểm của cây bị thay đổi do ảnh hưởng của ánh sáng. 2. Tên gọi của động vật và thực vật được phân loại khi thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau 3. Một hoạt động của cây gồm quá trình hơ hấp, thốt hơi nước, 4. Vào mùa xuân, mùa hè, một số lồi chim thường làm gì? 5. Nơi sống của nhĩm động vật ưa tối. 6. Một quá trình sinh lí của thực vật để tạo chất hữu cơ khi cĩ ánh sáng. Ơ chữ hàng dọc 7. Cây trầu khơng, cây lá lốt thuộc nhĩm thực vật nào? 1 H Ì N H T H Á I 2 Ư A S Á NN G 3 S I N HH L Í 4 S I N H SS Ả N 5 Đ ÁÁ Y B I Ể N 6 Q U A N G H Ợ P 7 Ư A B Ĩ N G
34. Chọn đáp án đúng nhất Câu 1: Khi trồng cây nơi cĩ ánh sáng khơng đều thì tán lá của cây sẽ: a. Phát triển đều về mọi hướng. b. Phát triển mạnh về nơi cĩ ánh sáng nhiều. c. Phát triển mạnh về nơi cĩ ánh sáng yếu hơn. d. Phát triển theo chiều thẳng đứng. Câu 2: Động vật thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau nên được chia thành hai nhĩm: a.Động vật chịu hạn và ưa ẩm b.Động vật ưa bĩng và ưa sáng c.Động vật ưa sáng và ưa tối d.Động vật ưa ẩm và ưa khơ
35. DẶN DÒ - Làm bài tập 1,2 SGK. - Chuẩn bị bài 43: “Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống thực vật. + Tìm hiểu xem nhiệt độ và độ ẩm cĩ ảnh hưởng thế nào đến sinh vật? + Kẻ bảng 43.1 và 43.2 vào vở bài tập.
36. Chào tạm biệt, hẹn gặp lại buổi học sau.