Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 3 - Bài 18: Prôtêin

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 3 - Bài 18: Prôtêin

1. TRƯỜNG THCS TIÊN ĐỘNG GV: NGUYỄN THỊ VÂN
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Một đoạn của 1 mạch ADN có trình tự các nuclêôtit như sau: −A−T− G − X− T− A− G −A−X − Xác định trình tự các nuclêôtit trong đoạn ARN được tổng hợp từ mạch ADN trên Trả lời: ADN: −A − T − G − X − T − A −G − A− X − ARN: − U − A − X − G − A − U − X − U − G −
3. PRÔTÊIN Chè đậu Sữa Thành phần chủ yếu của các món ăn trên là gì? Trøng gà ôpla Thịt bò Gà luéc
4. Tiết 3. Bài 18 PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin: Nghiên cứu thông tin SGK ­ Gồm 4 nguyên tố chính mục 1, kết hợp quan sát hình cho biết là: C, H, O, N và có thể có một số nguyên tố khác (S,P) Prôtêin được cấu tạo bởi những nguyên tố hóa học nào?
5. Tiết 3. Bài 18. PRÔTÊIN I. CÊu tróc cñaa pr«tªin : - Pr«tªin lµ hîp chÊt hữu c¬ gåm c¸c nguyªn tè: C, H, O, N. - Pr«tªin lµ ®¹i ph©n tö đư­îc cÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a ph©n mµ ®¬n ph©n axit amin.
6. Cacbua H Các axit amin này liên kết với nhau bằng liên kết peptit (là liên kết được hình thành giữa v. nhóm amin của axit amin này với nhóm cacboxin của axit amin bên cạnh, đồng thời giải phóng 1 H2O) tạo thành mạch polypeptit
7. Tiết 3. Bài 18. PRÔTÊIN I. CÊu tróc cñaa pr«tªin : - Pr«tªin lµ hîp chÊt h÷u c¬ gåm c¸c nguyªn tè: C, H, O, N. - Pr«tªin lµ ®¹i ph©n tö ®­îc cÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a ph©n mµ ®¬n ph©n lµ axit amin , cã h¬n 20 lo¹i axit amin kh¸c nhau
8. Đọc và tham khảo 20 loại axit amin Viết tắt Viết tắt 1. Glyxin Gly 11. Acginin Arg 2. Alanin Ala 12. Xystein Xys 3. Valin Val 13. Metionin Met 4. Lơxin Leu 14. Xerin Ser 5. Izolơxin Ile 15. Treonin Tre 6. Axit Aspatic Asp 16. Phenylanin Phe 7. Asparagin Asn 17. Tyrozin Tyr 8. Axit glutamic Glu 18. Histidin His 9. Glutamin Gln 19. Tripthophan Trp 10. Lyzin Lys 20. Prolin Pro
9. Tiết 3. Bài 18. PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : Tính đặc thù của prôtêin được - Pr«tªin lµ hîp chÊt hữu c¬ thể hiện như thế nào? gåm c¸c nguyªn tè: C, H, O, VD: Prôtêin 1: có 156 aa N. Prôtêin 2: có 157 aa Tính đặc thù của prôtêin được - Pr«tªin lµ ®¹i ph©n tö ®­îc thể hiện ở số lượng, thành cÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a phần và trình tự sắp xếp của ph©n mµ ®¬n ph©n lµ aa, Cã các a.a. h¬n 20 lo¹i aa kh¸c nhau Tính đa dạng của prôtêin do yếu tố nào xác định? VD: Prôtêin 1: Gly- Ala- Ser- Prôtêin 2: Gly- Ser- Ala- Tính đa dạng của prôtêin do cách sắp xếp khác nhau của 20 loại aa.
10. Tiết 3. Bài 18. PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : - Pr«tªin lµ hîp chÊt hữu c¬ gåm c¸c nguyªn tè: C, H, O, N. - Pr«tªin lµ ®¹i ph©n tö ®­îccÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a ph©n mµ ®¬n ph©n lµ aa. - Pr«tªin cã tÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï: Do sè l­îng,thµnh phÇn, trình tù s¾p xÕp kh¸c nhau cña c¸c axit amin.
11. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN Quan s¸t hình 18: C¸c bËc cÊu tróc cña ph©n tö pr«tªin * C¸c d¹ng cÊu tróc kh«ng gian, sè chuçi aa - Pr«tªin cã 4 bËc cÊu tróc: TÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï cña pr«tªin cßn do yÕu tè nµo quyÕt ®Þnh? Pr«tªin cã mÊy bËc cÊu tróc?
12. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : - CÊu tróc bËc 1: Lµ mét chuçi gåm nhiÒu axit amin liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt Peptit.  Lµ cÊu tróc c¬ b¶n * CÊu tróc bËc 1 quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c cÊu tróc CÊu tróc bËc 1 cao h¬n cña 1 pr«tªin H·y m« t¶ cÊu tróc bËc 1 cña ph©n tö pr«tªin vµ nªu vai trß cña nã?
13. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : - CÊu tróc bËc 2: Lµ chuçi aa t¹o c¸c vßng xo¾n lß xo ®Òu ®Æn bÖn víi nhau kiÓu d©y thõng (b»ng liªn kÕt hidro) T¹o sù bÒn ch¾c. M« t¶ cÊu tróc bËc 2 cña ph©n tö pr«tªin?
14. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : - CÊu tróc bËc 3 lµ hình d¹ng kh«ng gian ba chiÒu do cÊu tróc bËc 2 cuén xÕp theo kiÓu ®Æc tr­ngcho mçi lo¹i pr«tªin Thùc hiÖn chøc năng sinh häc. Cấu trúc bậc 3: M« t¶ cÊu tróc bËc 3 cña ph©n tö pr«tªin vµ nªu chøc n¨ng cña nã?
15. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin: - CÊu tróc bËc 4: lµ cÊu tróc gåm hai hoÆc nhiÒu chuçi polipeptit cïng lo¹i hay kh¸c lo¹i kÕt hîp víi nhau Thùc hiÖn chøc năng sinh häc M« t¶ cÊu tróc bËc 4 cña ph©n tö pr«tªin vµ nªu chøc n¨ng cña nã?
16. Tính đặc trưng của prôtêin còn thể hiện qua cấu trúc không gian như thế nào? Tính đặc trưng của prôtêin còn biểu hiện ở cấu trúc bậc Prôtêin thường có ở 3 (cuộn xếp theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin ), đâu? bậc 4 (số lượng, số loại chuỗi axitamin ).
17. PrôtêinCần phối hợp các loại thức ăn để thường có ở thịt, trứng, cá, cung cấp đầy đủ các loại prôtêin đậu, sữa v v cho cơ thể.Trong mỗi loại prôtêin có đủ 20 loại aa không?
18. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : II. Chức năng của prôtêin : 1. Chøc năng cÊu tróc 2. Chøc năng xóc t¸c c¸c qu¸ trình Pr«tªin thùc hiÖn những trao ®æi chÊt (enzim) chøc năng gì? 3. Chøc năng ®iÒu hoµ trao ®æi chÊt (hoocm«n) - Chøc năng kh¸c: + B¶o vÖ c¬ thÓ ( kh¸ng thÓ) Ngoµi những chøc năng + Cung cÊp năng l­ưîng ￿ kÓ trªn pr«tªin cßn thùc hiÖn + VËn chuyÓn vµ chuyÓn chøc năng nµo nữa? ®éng + Chèng ®ì c¬ häc + TruyÒn xung thÇn kinh
19. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN THẢO LUẬN NHÓM: Hoàn thành bảng sau: Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? 1. Chức năng cấu trúc. 1- Kêratin ở trong móng, sừng, tóc và lông. 2- Insulin điều hoà hàm lượng đường trong máu. 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng phần chủ yếu của da và mô liên xúc tác các quá kết. trình trao đổi chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng điều hoà các 6- Tirôxin điều hoà sức lớn của quá trình trao cơ thể. đổi chất 7- Ribônuclêaza phân giải ARN.
20. Tiết 3. Bài 18: PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin : II. Chøc năng cña prôtêin : THẢO LUẬN NHÓM: Hoàn thành bảng sau: Các chức năng Đặc điểm Ví dụ 1. Chøc năng cÊu tróc. - Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o chÊt nguyªn sinh, x©y dùng c¸c bµo quan, mµng sinh chÊt. - Hình thµnh m«, c¬ quan, c¬ thÓ. 2. Chøc năng xóc t¸c B¶n chÊt cña enzim lµ c¸c qu¸ trình trao ®æi pr«tªin, tham gia các chÊt. phản ứng sinh hóa. 3. Chøc năng ®iÒu C¸c hoocm«n phÇn lín hoµ c¸c qu¸ trình lµ pr«tªin ®iÒu hßa trao ®æi chÊt c¸c qu¸ tr×nh sinh lÝ trong c¬ thÓ .
21. Tiết 18. Bài 18. PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin: II. Chức năng của prôtêin: Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? Là thành phần quan trọng 1 1- Kêratin ở trong móng, 1. Chức năng xây dựng các bào quan và 3 sừng, tóc và lông. cấu trúc. màng sinh chất → hình thành 4 2- Insulin điều hoà hàm lượng các đặc điểm của mô, cơ đường trong máu. quan, cơ thể 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng Bản chất của enzim là phần chủ yếu của da và mô xúc tác các quá prôtêin, tham gia các phản liên kết. trình trao đổi ứng sinh hóa. chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng Các hoocmôn phần lớn là 6- Tirôxin điều hoà sức lớn điều hoà các quá prôtêin →điều hòa các quá của cơ thể. trình trao đổi trình sinh lí trong cơ thể . chất 7- Ribonuclêaza phân giải ARN.
22. Pr«tªin lo¹i Histon tham gia vào cấu trúc của NST Chức năng cấu trúc
23. Tiết 18. Bài 18. PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin: II. Chức năng của prôtêin: Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? Là thành phần quan trọng 1 1- Kêratin ở trong móng, 1. Chức năng xây dựng các bào quan và 3 sừng, tóc và lông. cấu trúc. màng sinh chất → hình thành 4 2- Insulin điều hoà hàm lượng các đặc điểm của mô, cơ đường trong máu. quan, cơ thể 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng Bản chất của enzim là 5 phần chủ yếu của da và mô xúc tác các quá prôtêin, tham gia các phản liên kết. trình trao đổi ứng sinh hóa. 7 chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng Các hoocmôn phần lớn là 2 6- Tirôxin điều hoà sức lớn điều hoà các quá prôtêin →điều hòa các quá của cơ thể. trình trao đổi trình sinh lí trong cơ thể . 6 chất 7- Ribonuclêaza phân giải ARN.
24. Collagen và Elastin tạo nên cấu trúc sợi rất bền của mô liên kết, dây chẳng, gân. Keratin tạo nên cấu trúc chắc của da, lông, móng. Protein tơ nhện, tơ tằm tạo nên độ bền vững của tơ nhện, vỏ kén TẾ CƠ HỆ CƠ BÀO MÔ QUAN QUAN
25. Vậy bản chất của enzim là gì? Có vai trò gì? Hiện đã biết khoảng 3500 loại enzim. Ngoài ra trong quá trình tổng hợp AND và ARN cần có 1 số enzim tham gia xúc tác hay làm vai trò khác như: ADN primeraza, ARN primeraza, primaza, helicaza
26. (bản chất của enzim là protein) Sự tiêu hoá ở khoang miệng Tinh bột Enzim Đường (chín) (Amilaza) mantozơ Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất
27. Hoocmôn được cấu tạo chủ yếu từ thành phần nào? Có vai trò gì? => C¸c hoocm«n phÇn lín lµ pr«tªin, tham gia ®iÒu hoµ qu¸ trình trao ®æi chÊt. Do rối loạn hoạt động nội tiết của tuyến tuỵ -> tạo lượng Insulin giảm hoặc không tiết ra . insulin Đường glucôzơ glucôgen (trong máu) (gan và cơ) glucôgen glucagôn Đường glucôzơ (gan và cơ) (trong máu)
28. Tiết 18. Bài 18. PRÔTÊIN I. Cấu trúc của prôtêin: II. Chức năng của prôtêin: Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? Là thành phần quan trọng 1- Kêratin ở trong móng, 1. Chức năng xây dựng các bào quan và 3 sừng, tóc và lông. cấu trúc. màng sinh chất → hình thành 4 2- Insulin điều hoà hàm lượng các đặc điểm của mô, cơ đường trong máu. quan, cơ thể 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng Bản chất của enzim là 5 phần chủ yếu của da và mô xúc tác các quá prôtêin, tham gia các phản liên kết. trình trao đổi ứng sinh hóa. 7 chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng Các hoocmôn phần lớn là 2 6- Tirôxin điều hoà sức lớn điều hoà các quá prôtêin →điều hòa các quá của cơ thể. trình trao đổi trình sinh lí trong cơ thể . 6 chất 7- Ribonuclêaza phân giải ARN.
29. Protein ở dạng hoóc môn như Insulin có vai trò điều hoà hàm lượng đường trong máu Chức năng điều hoà các quá trình trao đổi chất
30. Bệnh tiểu đường hay còn gọi là đái tháo đường hoặc bệnh dư đường Nguyên nhân: Do sự rối loạn sự chuyển hóa cacbohydrat khi hoocmon insulin của tuyến tụy bị thiếu hoặc giảm các tác động đối với cơ thể làm cho lượng đường trong máu ở mức cao
31. Cơ thể thiếu prôtêin BÉO PHÌ SUY DINH DƯỠNG ĂN ĐỦ CHẤT TẬP THỂ DỤC THỂ THAO ĐỀU ĐẶN, CƠ THỂ SẼ CÂN ĐỐI KHỎE MẠNH
32. Cñng cè: HÕt 1. Pr«tªin ®­îccÊu t¹o chñ yÕu 12345 bëi c¸c nguyªn tè ho¸ häc? giê A. C, H, O, N B. C, H, O, N, P C. C, H, O, N, K, S D. C, H, N, P
33. Cñng cè: HÕt 2. §¬n ph©n cña Pr«tªin lµ: 12345 A. C¸c nuclª«tÝt. giê B. C¸c axit amin. C. C¸c hîp chÊt h÷u c¬. D. C¸c hîp chÊt v« c¬.
34. Cñng cè: HÕt 3. Pr«tªin cã mÊy bËc cÊu 12345 tróc? giê A. 1 BËc. B. 2 BËc. C. 3 BËc. D. 4 BËc.
35. Cñng cè: 4. Pr«tªin cã nh÷ng chøc HÕt n¨ng g×? Giê12345 A. Chøc n¨ng cÊu tróc. B. Chøc n¨ng xóc t¸c c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. C. Chøc n¨ng ®iÒu hßa qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. D. C¶ 3 ý trªn ®Òu ®óng.
36. Cñng cè: 5. C¸c axit amin liªn kÕt HÕt víi nhau b»ng liªn kÕt? giê12345 A. Liªn kÕt peptit. B. Liªn kÕt hi®r«. C. Liªn kÕt ho¸ trÞ. D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
37. Höôùng daãn veà nhaø - Laøm baøi taäp soá 3, 4 trang 56 - Baøi hoïc - Chuaån bò baøi môùi: - Ñoïc tröôùc baøi 19: Moái quan heä giöõa gen vôùi tính traïng.
38. Nhãm: PhiÕu häc tËp Th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng sau Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? 1. Chức năng Là thành phần quan trọng cấu trúc. xây dựng các bào quan và 1- Kêratin ở trong móng, sừng, màng sinh chất → hình tóc và lông. thành các đặc điểm của 2- Insulin điều hoà hàm lượng mô, cơ quan, cơ thể đường trong máu. 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng Bản chất của enzim là phần chủ yếu của da và mô liên xúc tác các quá prôtêin, tham gia các phản kết. trình trao đổi ứng sinh hóa. chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng Các hoocmôn phần lớn là điều hoà các prôtêin → điều hòa các quá 6- Tirôxin điều hoà sức lớn của quá trình trao trình sinh lí trong cơ thể . cơ thể. đổi chất 7- Ribônuclêaza phân giải ARN.
39. Nhãm: PhiÕu häc tËp Th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng sau Các chức năng Đặc điểm Ví dụ Sắp xếp ví dụ tương ứng với chức năng của prôtêin? 1. Chức năng cấu trúc. 1- Kêratin ở trong móng, sừng, tóc và lông. 2- Insulin điều hoà hàm lượng đường trong máu. 3- Histon tham gia cấu trúc NST. 4- Côlagen và elastin là thành 2. Chức năng phần chủ yếu của da và mô liên xúc tác các quá kết. trình trao đổi chất. 5- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN. 3. Chức năng điều hoà các 6- Tirôxin điều hoà sức lớn của quá trình trao cơ thể. đổi chất 7- Ribônuclêaza phân giải ARN.
40. Nhãm: PhiÕu häc tËp Th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng sau Các chức năng Đặc điểm Ví dụ ￿￿￿￿￿￿￿￿￿ ￿￿￿￿ 1. Chøc n¨ng cÊu tróc. ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ ￿￿￿￿￿￿￿ 2. Chøc n¨ng xóc t¸c ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ chÊt. ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ 3. Chøc n¨ng ®iÒu ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ hoµ c¸c qu¸ tr×nh trao ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿ ®æi chÊt ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿.
41. Nhãm: PhiÕu häc tËp Th¶o luËn nhãm hoµn thµnh b¶ng sau Các chức năng Đặc điểm Ví dụ - Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o Chøc n¨ng cÊu tróc. chÊt nguyªn sinh, x©y dùng c¸c bµo quan, mµng sinh chÊt. - H×nh thµnh m«, c¬ quan, c¬ thÓ. Chøc n¨ng xóc t¸c B¶n chÊt cña enzim lµ c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi pr«tªin. chÊt. Chøc n¨ng ®iÒu hoµ C¸c hoocm«n phÇn lín c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi lµ pr«tªin ®iÒu hßa chÊt c¸c qu¸ tr×nh sinh lÝ trong c¬ thÓ .