Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 46: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 46: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

1. AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT Tieát 46 Giaùo vieân:NGUYEÃN NGOÏC MINH
2. AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT NỘI DUNG I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI II. QUAN HEÄ KHAÙC LOAØI BÀI HỌC
3. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI Quan saùt caùc hình sau vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau: Hình 1: Caùc caây thoâng moïc Hình 2: Traâu soáng thaønh Hình 3: Caäy soáng moât mình gaàn nhau trong röøng baày trong röøng TrongKhi coù töï gioù nhieân, baõo, ñoäng thöïc vaät vaät soáng soáng thaønh thaønh baày nhoùm ñaøn coù coù lôïi lôïi gì gì? so vôùi soáng rieâng reõ ? =>Ñoäng=>Khi coù vaät gioù soáng baõo, thaønh thöïc vaät baày soáng ñaøn thaønhcoù lôïi trongnhoùm vieäccoù taùc tìm duïng kieám giaûm ñöôïc bôùt nhieàu söùc thoåithöùc cuûaaên hôn,gioù, laøm phaùtcaây khoâng hieän keû bò ñoåù.thuø Coønnhanh caây hôn soáng vaø moättöï baûo mình veä deãtoát bòhôn ñoå, gaõy vaø nghieâng ngaõ veà 1 beân
4. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI Caùc sinh vaät cuøngHaõy loaøi tìm coù nhöõngcaâu ñuùng moái quantrong heä caùc naøo caâu? Moái sau quan : heä ñoù coù yù nghóa nhö theá naøo ? 1. Hieän töôïng caùc caù theå taùch taùch khoûi nhoùm laøm taêng khaû naêng caïnh tranh giöõa caùc caù theå. 2.Trong Hieän moättöôïng nhoùm caùc caùcoù theå2 moái taùch quan taùch heä khoûi : nhoùm laøm cho nguoàn thöùc aên caïn kieät nhanh choùng.+ Hoå trôï : Sinh vaät ñöôïc baûo veä toát hôn, kieám ñöôïc nhieàu thöùc aên hôn, phaùt hieän keû thuø 3.nhanh Hieän hôntöôïng caùc caù theå taùch taùch khoûi nhoùm laøm giaûm nheï caïnh tranh giöõa caùc caù theå,+ Caïnh haïn tranhcheá söï : caïnNgaên kieät ngöøa nguoàn gia taêngthöùc soáaên löôïng trong caùvuøng. theå vaø söï caïn kieät nguoàn thöùc aên Em coù keát luaän gì veà moái quan heä cuøng loaøi ? => Caùc sinh vaät cuøng loaøi soáng gaàn nhau, lieân heä vôùi nhau, hình thaønh thaønh leân nhoùm caù theå
5. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI Caùc sinh vaät cuøng loaøi soáng gaàn nhau, lieân heä vôùi nhau, hình thaønh thaønh leân nhoùm caù theå Trong moät nhoùm coù 2 moái quan heä : + Hoå trôï : Sinh vaät ñöôïc baûo veä toát hôn, kieám ñöôïc nhieàu thöùc aên hôn, phaùt hieän keû thuø nhanh hôn + Caïnh tranh : Ngaên ngöøa gia taêng soá löôïng caù theå vaø söï caïn kieät nguoàn thöùc aên 
6. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI Caùc sinh vaät cuøng loaøi luoân coù xu höôùng quaàn tuï beân nhau nhö thöïc vaät vaø ñoäng vaät nhö ( Hình 2, 4, 5, 6 ) Nhö vaäy coøn coù lôïi gì ? + ÔÛ thöïc vaät neáu quy tuï beân nhau coøn coù khaõ naêng choáng maát nöôùc, xoùi moøn + ÔÛ ñoäng vaät coøn coù taùc duïng baûo veäï caùc con non, chòu ñöôïc noàng ñoä ñoäc cao hôn khi soáng 1 mình, cuøng söôûi aám cho nhau 1 2 3 4 5 6
7. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. QUAN HEÄ CUØNG LOAØI Trong chaên nuoâi con ngöôøi ñaõ lôïi duïng moái quan heä cuøng loaøi nhö theá naøo ? Nuoâi vòt ñaøn, lôïn theo ñaøn, boø theo ñaøn => ñeå tranh nhau aên vaø seõ nhanh lôùn hôn
8. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT II. QUAN HEÄ KHAÙC LOAØI Caùc sinh vaät khaùc loaøi coù nhöõng moái quan heä naøo ? Cộng sinh HỖ TRỢ Hội sinh Cạnh tranh ÑOÁI ÑÒCH Kí sinh, nữa kí sinh Sinh vaät aên sinh vaät khaùc
9. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
10. Moái quan heä : Sinh vaät aên sinh vaät khaùc 1
11. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
12. Moái quan heä : kí sinh nöûa kí sinh 2
13. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
14. Moái quan heä : Coâng sinh 3
15. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
16. Moái quan heä : kí sinh nöûa kí sinh 4
17. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
18. Moái quan heä : kí sinh nöûa kí sinh 5
19. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
20. Moái quan heä : kí sinh nöûa kí sinh 6
21. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
22. Moái quan heä : Coäng sinh 7
23. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
24. Moái quan heä : Hoäi sinh 8
25. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
26. Moái quan heä : Coäng sinh 9
27. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
28. Moái quan heä : Caïnh tranh 10
29. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
30. Moái quan heä : Caïnh tranh 11
31. Quan saùt tranh, phaân tích vaø goïi teân quan heä cuûa caùc sinh vaät trong tranh 1 2 3 4 5 61 7 8 9 10 11 12
32. Moái quan heä : Sinh vaät aên sinh vaät khaùc 12
33. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT II. QUAN HEÄ KHAÙC LOAØI Haõy neâu moät vaøi ví du veà moái quan heä khaùc loaøi maø em bieát ?
34. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT II. QUAN HEÄ KHAÙC LOAØI HS : Quan saùt baûng 44 Quan heä Ñaëc ñieåm Coäng sinh Söï hôïp taùc cuøng coù lôïi giöõa caùc loaøi sinh vaät Hoå trôï Söï hôïp taùc giöõa 2 loaøi sinh vaät, trong ñoù 1 beân coù lôïi Hoäi sinh beân kia khoâng coù lôïi cuõng khoâng coù haïi Caùc sinh vaät khaùc loaøi tranh giaønh nhau thöùc aên ,nôi Caïnh tranh ôû vaø caùc ñieàu kieän soáng khaùc cuûa moâi tröôøng. caùc loaïi kìm haõm söï phaùt trieån cuûa nhau Ñoái ñòch Kí sinh Sinh vaät soáng nhôø treân cô theå cuûa sinh vaät khaùc, laáy nöûa kí sinh caùc chaátdinh döôõng, maùu töø sinh vaät ñoù Sinh vaät aên Goàm caùc tröôøng hôïp: ñoäng vaät aên thòt con moài, ñoäng sinh vaät khaùc vaät aên, thöïc vaät baét saâu boï Quan heä hoã trôï laø moái quan heä coù lôïi( hoaëc ít nhaát khoâng coù haïi) MoáiSöïcho khaùc quan taát nhaucaû heä caùc naøo chuû sinh thuoäc yeáu vaät giöõa moái quanquan heäheä hoãhoåñoái trôïtrôï ñòch vaø? ? Coängquan heäsinh ñoái vaø ñòch hoäi sinh cuûaTrong caùcCaïnh quansinh vaät heätranh, ñoái khaùc ñòch kí loaøi sinh thì laømoät nöûa gì beân? kí sinh sinh vaøvaät sinh ñöôïc vaät lôïi aêncoøn sinh beân vaätkia khaùc bò haïi hoaëc caû 2 beân cuøng bò haïi
35. BAØI 44: AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT +Trong Moät soánoâng sinh nghieäp vaät tieát vaø ra laâm chaát nghieäp ñaëc bieät con kìmngöôøi haõm ñaõ söïlôïi phaùtduïng trieån moái cuûaquan sinh heä giöõavaät xung caùc sinhquanh vaät goïi khaùc laø moáiloaøi quanñeå laøm heä gì öùc ? cheá – caûm nhieãm + SV aên thòt laøm aûnh höôûng tôùi soá löôïng sinh vaät bò aên thòt ( coù taùc duïng choïn loïc nhöõng con non yeáu ra khoûi ñaøn ) Giaûi thích: Vieäc duøng SV coù tích cöïc tieâuOng dieät mắt SV đỏ coù đẻ haïi trứng coøn goïi laø bieän phaùp sinh vàohoïc sâu đục thân ôû luùa => khoâng gaây oâ nhieäm moâi tröôøng Kiến vàng tiêu diệt rệp hại  cây cam, quýt. Ñieàu naøy coù yù nghóa nhö theá naøo?
36. HƯỚNG DẪN LÀM BÀI TẬP VỀ NHÀ Bài 1 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Các sinh vật cùng loài hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào? Quan hệ cùng loài hỗ trợ hoặc cạnh tranh nhau khi: + Ở khu vực sống có diện tích rộng rãi, nguồn thức ăn dồi dào, chúng hỗ trợ nhau để cùng tồn tại, phát triển như kiếm mồi, chống lại kẻ thù, báo hiệu nhau nơi trú ẩn tốt .Khi nguồn thức ăn dồi dào, điều kiện sống phù hợp thì chúng sinh trưởng nhanh, phát triển mạnh, sức sinh sản cao làm tăng nhanh số lượng cá thể trong đàn. + Khi gặp điều kiện bất lợi (môi trường thiếu thức ăn, nơi ở chật chội, số lượng cá thể tăng quá cao, con đực tranh giành con cái ) các cá thể trong nhóm cạnh tranh nhau gay gắt, dẫn tới một số cá thể phải tách ra khỏi nhóm.
37. Bài 2 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Quan hệ giữa các cá thể trong hiện tượng tự tỉa ở thực vật là mối quan hệ gì? Trong điều kiện nào hiện tượng tự tỉa diễn ra mạnh mẽ. Quan hệ giữa các cá thể trong hiện tượng tự tỉa ở thực vật là mối quan hệ cùng loài và khác loài. Hiện tượng các cành cây phía dưới nhận được ít ánh sáng quang hợp kém, tổng hợp ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích luỹ không đủ bù lại năng lượng tiêu hao do hô hấp. Mặt khác khả năng lấy nước của cây kém nên cành phía dưới khô héo và rụng. Khi trồng cây quá dày thiếu ánh sáng hiện tượng tự tỉa diễn ra mạnh mẽ.
38. Bài 4 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Trong thực tiễn sản xuất, cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật, làm giảm năng suất vật nuôi, cây trồng. Lời giải: Để giảm sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật người ta thường áp dụng các biện pháp sau: - Trong trồng trọt: trồng cây với mật độ thích hợp. kết hợp tỉa thưa cây, bón phân và tưới nước đầy đủ, tạo điều kiện cho cây trồng phát triển tốt, năng suất cao. - Đối với chăn nuôi: Khi đàn quá đông, nhu cầu về thức ăn, chỗ ở trở nên thiếu thốn, môi trường bị ô nhiễm ta cần tách đàn, cung cấp đầy đủ thức ăn cho chúng kết hợp vệ sinh môi trường sạch sẽ, tạo điều kiện cho vật nuôi phát triển tốt.
39. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: -Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK. trang 134. - Xem tröôùc baøi : QUẦN THỂ SINH VẬT
40. XinXin chaânchaân thaønhthaønh caûmcaûm ônôn quyùquyù thaàythaày coâcoâ giaùogiaùo vaøvaø caùccaùc emem hoïchoïc sinhsinh ñaõñaõ coängcoäng taùctaùc cuøngcuøng toâitoâi trongtrong tieáttieát hoïchoïc naøynaøy