Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài: Bố cục của văn bản

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài: Bố cục của văn bản

1. KIỂM TRA BÀI CŨ • Cõu hỏi: Thế nào là chủ đề của văn bản? Tớnh thống nhất về chủ đề của văn bản được thể hiện trờn những phương diện nào?
2. BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
3. ? Em hóy nhắc lại khỏi niệm về bố cục trong văn bản • Bố cục văn bản là sự tổ chức cỏc đoạnvăn để thể hiện chủ đề.
4. I- BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN 1. Khảo sỏt ngữ liệu: Văn bản: NGƯỜI THẦY ĐẠO CAO ĐỨC TRỌNG ễng Chu Văn An đời Trần nổi tiếng là một thầy giỏo giỏi, tớnh tỡnh cứng cỏi, khụng màng danh lợi. Học trũ theo ụng rất đụng. Nhiều người đỗ cao và sau này giữ những trọng trỏch trong triều đỡnh như cỏc ụng Phạm Sư Mạnh,Lờ Bỏ Quỏt, vỡ thế vua Trần Minh Tụng vời ụng ra dạy thỏi tử học. Đến đời Dụ Tụng, vua thớch vui chơi, khụng coi súc tới việc triều đỡnh, lại tin dựng bọn nịnh thần. ễng nhiều lần can ngăn nhưng vua khụng nghe. Cuối cựng ụng trả lại mũ ỏo cho triều đỡnh, từ quan về làng. Học trũ của ụng, từ người làm quan to tới những người bỡnh thường, khi cú dịp thăm thầy cũ, ai cũng giữ lễ. Nếu họ cú điều gỡ khụng phải, ụng trỏch mắng ngay, cú khi khụng cho vào thăm. Khi ụng mất,mọi người đều thương tiếc. ễng được thờ tại Văn Miếu ở kinh đụ Thăng Long
5. Nhúm 1+2: Văn bản trờn cú thể chia làm mấy phần.Nờu nụi dung từng phần. Cho biết nhiệm vụ của Cõu hỏi từng phần đú? thảo luận Nhúm 3: Hóy cho biết mối quan hệ giũa cỏc phần trong văn bản? nhúm Nhúm 4: Trỡnh bày phần MB, TB, KB của văn bản
6. Phần mở bài: Giới thiệu người thầy tài đức của Chu Văn An => Nờu chủ đề của văn bản Phần thõn bài: Cụng lao, uy tớn, tớnh cỏch của thầy Chu Văn An => Trỡnh bày cỏc khớa cạnh của vấn đề Phần kết bài: Tỡnh cảm của mọi người dành cho thầy Chu Văn An => Tổng kết chủ đề của văn bản
7. -Mối quan hệ giữa cỏc phần trong văn bản: + Gắn bú chặt chẽ với nhau, phần trước là tiền đề cho phần sau. + Cỏc phần đều tập trung làm rừ chủ đề của văn bản là
8. - MB : Giới thiệu khái quát về thầy Chu Văn An. - TB : Trỡnh bày, giải thích chứng minh về đạo cao, đức trọng của thầy Chu Văn An. - KB : Tỡnh cảm của mọi ngời với thầy Chu Văn An.
9. *Ghi nhớ 1: • Bố cục của văn bản là sự tổ chức cỏc đoạn văn để thể hiện chủ đề. Văn bản thường cú bố cục ba phần: Mở bài, Thõn bài, Kết bài • Phần Mở bài cú nhiệm vụ nờu ra chủ đề của văn bản. Phần Thõn bài thường cú một số đoạn nhỏ trỡnh bày cỏc khớa cạnh của chủ đề. Phần Kết bài tổng kết chủ đề của văn bản.
10. II- CÁCH BỐ TRÍ, SẮP XẾP NỘI DUNG PHẦN THÂN BÀI CỦA VĂN BẢN • 1- Văn bản: Tụi đi học ? Phần thõn bài văn bản Tụi đi học của Thanh Tịnh kể về những sự kiện nào? Cỏc sự kiện ấy được sắp xếp theo trỡnh tự nào? Cỏc sự kiện được sắp xếp theo sư hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiờn của tỏc giả. Cỏc sự kiện ấy được sắp xếp theo trỡnh tự thời gian trong dũng hồi tưởng. - Cảm xỳc trờn con đường đến trường - Cảm xỳc khi đứng trong sõn trường - Cảm xỳc khi vào lớp học
11. 2- Văn bản Trong lũng mẹ ? Văn bản Trong lũng mẹ của Nguyờn Hồng chủ yếu trỡnh bày diễn biến tõm trạng của cậu bộ Hồng. Hóy chỉ ra những diễn biến của tõm trạng cậu bộ trong phần Thõn bài - Trước khi gặp mẹ: thương mẹ, đau đớn tủi cực căm ghột những cổ tục - Khi gặp mẹ sung sướng, hạnh phỳc vụ bờ. => Sự phỏt triển của sự việc
12. ? Khi tả người, vật, con vật, phong cảnh, em sẽ lần lượt miờu tả theo trỡnh tự nào? Hóy kể một số trỡnh tự thường gặp mà em biết • - Khi tả người, vật em thường tả theo trỡnh thời gian, không gian, sự phat trien của sự việc.
13. ? Phần Thõn bài của văn bản Người thầy đạo cao đức trọng nờu cỏc sự việc để thể hiện chủ đề Người thầy đạo cao đức trọng. Hóy cho biết cỏch sắp xếp cỏc sự việc ấy. - Thầy giỏo giỏi, khụng màng danh lợi - Cương trực tớnh tỡnh cứng cỏi • => Lần lượt trỡnh bày những sự việc cho thấy thầy Chu Văn An tài cao, đức trọng, sự kớnh trọng của học trũ dành cho thầy =>Trỡnh bày theo mạch suy luận
14. Từ cỏc bài tập trờn và bằng những hiểu biết của mỡnh, hóy cho biết cỏch sắp xếp nội dung phần Thõn bài của văn bản
15. • Ghi nhớ 2: (SGK.tr25) Nội dung phần Thõn bài được trỡnh bày theo trỡnh tự tựy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết. Nhỡn chung, nội dung ấy thường được sắp xếp theo trỡnh tự thời gian và khụng gian, theo sự phỏt triển của sự việc hay theo mạch suy luận, sao cho phự hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc.
16. III- Luyện tập Bài tập 1: (SGK- trang 26) Phõn tớch cỏch trỡnh bày ý trong đoạn trớch Trả lời: a/ Theo khụng gian: -Giới thiệu đàn chim từ xa tới gần. -Miờu tả đàn chim bằng những quan sỏt mắt thấy, tai nghe. -Xen với miờu tả là cảm xỳc và những liờn tưởng, so sỏnh. => Trỡnh tự ấn tượng về đàn chim từ gần đến xa b/ Theo khụng gian hẹp: miờu tả trực tiếp nỳi Ba Vỡ. Theo khụng gian rộng: miờu tả Ba Vỡ trong mối quan hệ hài hũa với cỏc sự vật xung quanh nú. C/ Bàn về mối quan hệ giữa sự thật lịch sử và truyền thuyết (Cỏch lớ giải mang đậm mầu sắc huyền thoại dõn gian về những đoạn kết bi trỏng của một số anh hựng dõn tộc đượcnhaan dõn ta tụn vinh, ngưỡng mộ.) - Luận cứ về lời bàn trờn. - Phỏt triển lời bàn bằng luận chứng.
17. Bài tập 2: Trỡnh bày về lũng thương mẹ của bộ Hồng trong đoạn trớch “Trong lũng mẹ” Lần lượt trỡnh bầy theo trỡnh tự tỡnh cảm, thỏi độ, tõm trạng, cảm Xỳc của bộ Hồng khi nhắc đến mẹ, khi gặp mẹ và khi được ngồi trờn Xe bờn cạnh mẹ. -Tưởng đến vẻ mặt hiền từ của mẹ. -Thương yờu kớnh mến mẹ. -Căm giận những cổ tục đó đầy đọa mẹ. -Nhớ mẹ, khao khỏt được gặp mẹ. -Sung sướng, hạnh phỳc được ngồi bờn mẹ. * Kết luận về tỡnh yờu thương mẹ của bộ Hồng.
18. Bài 3: + Nhận xột: Cỏc ý a,b cũn sắp xếp lộn xộn và chưa hợp lý trong ý b. + Sửa chữa: a. Giải thớch cõu tục ngữ: Đi một ngày đàng học một sàng khụn b. - Nghĩa búng của cõu tục ngữ: Đi một ngày đàng học một sàng khụn c. B. Chứng minh tớnh đỳng đắn của cõu tục ngữ: - Những người thường xuyờn chịu khú hoà mỡnh vào đời sống sẽ nắm chắc tỡnh hỡnh, học hỏi được nhiều bổ ớch. - Cỏc vị lónh tụ bụn ba tỡm đường cứu nước - Trong thời kỳ đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được cụng nghệ tiờn tiến của thế giới.