Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bài học 23: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bài học 23: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)

1. GV: Phan Văn Phong NGỮ VĂN 9 - TIẾT 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) 1
2. KIỂM TRA MIỆNG: Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cò trong văn bản “Con cò” của Chế Lan Viên là gì ? A. Hình ảnh người nông dân vất vả. B. Hình ảnh người phụ nữ nhọc nhằn. C. Biểu tượng cho tấm lòng người mẹ và Onhững lời hát ru. D. Cả 3 ý trên
3. KIỂM TRA MIỆNG: ? Những yếu tố góp phần tạo nên sự thành công của bài thơ là: A.Vận dụng sáng tạo ca dao vào trong thơ B.Ý thơ cô đúc C.Ý thơ mang tính triết lí, gợi những suy ngẫm sâu sắc. oD. Gồm cả A, B và C
4. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. TÁC PHẨM Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào, tin tưởng. Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tư nguyện hóa Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết. Giọng thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc: hình kể- tâm tinh sâu lắng. ảnh ẩn du tương trưng dâng hiến cho cuộc đời ), khát vọng mong ước đươc sống có ý nghiã, đươc cống hiến cho đất nước, cho Hình ảnh thơ tư nhiên, gần cuộc đời. gũi nhưng giàu ý nghiã biểu NGHỆ THUẬT trưng khai quát. Ý NGHIÃ VĂN BẢN Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với các ẩn du, điệp từ ngữ, từ xưng hô Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với cuộc đời ; thể hiện ước nguyện chân thành cuả nhà thơ đươc cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
5. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ ( THANH HẢI ) I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: 1/ Tác giả: Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thừa Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuối kháng chiến chống Pháp.Thời chống Mỹ ôngở lại quê hương hoạt động. Ông là người có công xây dưng nền Văn học cách mạng ở Miền Nam.
6. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. TÁC GIẢ
7. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ ( THANH HẢI ) I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: 1/ Tác giả: Các tác phẩm: - Những đồng chí trung kiên (1962); - Huế mùa xuân (2 tập, 1970-1975), - Dấu võng Trường Sơn (1977); - Mưa xuân đất này (1982); - Thơ tuyển (1982).
8. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ ( THANH HẢI ) I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: 1/ Tác giả: 2/ Tác phẩm: Bài « Mùa xuân nho nhỏ » đươc viết tháng 11/1980, khi nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời.
9. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. Bài « Mùa xuân nho nhỏ » đươc viết tháng TÁC GIẢ 11/1980, khi nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. TÁC PHẨM
10. THANH HẢI Một mùa xuân nho nhỏ Đất nướcMọc bốngiữa ngàn dòng nămsông xanh Một bông hoaLặng tím lẽbiếc dâng cho đời Vất vảƠi và con gian chim laoDù chiền là tuổi chiện hai mươi Đất nướcHót chinhư mà vì vangsao trời Từng giọt longDù lanhlà khi rơi tóc bạc. Cứ đi Tôilên đưaphía tay trước. tôi hứng Mùa xuân- ta xin hát Mùa xuân người cầm súng Câu Nam ai, Nam bình Lộc giắt đầy Tatrên làm lưng con chim hót Mùa xuân người ra đồng Nước non ngàn dặm mình Lộc trải dài nươngTa làm mạ một nhành hoa Nước non ngàn dặm tình Tất cả như hốiTa hả nhập vào hoà ca Tất cả như xôn xao Nhịp phách tiền đất Huế. Một nốt trầm xao xuyến. 11-1980
11. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: ( THANH HẢI ) 1/ Tác giả: 2/ Tác phẩm: SGK/ 55,56,57 3/ Hiểu nghĩa từ khó:
12. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ - THANH HẢI - I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: SGK/ 55,56,57 II/ Tìm hiểu văn bản:
13. BỐ CỤC Cảm xúc trước mùa xuân Khổ đầu của thiên nhiên, đất trời Cảm xúc về mùa xuân đất nước. Khổ 2 và 3 Tâm niệm của nhà thơ Khổ 4 và 5 Lời ngợi ca quê hương, đất nước Khổ thơ cuối
14. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ - THANH HẢI - I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: SGK/ 55,56,57 II/ Tìm hiểu văn bản: 1/Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: - Dòng sông xanh Hình ảnh, màu sắc - Hoa tím biếc Đơn sơ nhưng - Chim chiền chiện -> Âm thanh đẹp, tươi vui - Hót vang trời - Từng giọt tôi hứng Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác => Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên.
15. Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác giả say sưa, ngây ngất.
16. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. TÁC PHẨM
17. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ - THANH HẢI - I/ Đọc, tìm hiểu chú thích: SGK/ 55,56,57 II/ Tìm hiểu văn bản: 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: -Người cầm súng - Người ra đồng
18. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ II/ Tìm hiểu văn bản: - THANH HẢI - 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: -Người cầm súng Bảo vệ đất nước - Người ra đồng Xây dựng đất nước hối hả Điệp ngữ+ - Tất cả như Khẩn trương, Xôn xao từ láy hăng say vất vả, gian lao - Đất nước như vì sao cứ đi lên phía trước
19. CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM Vì sao tác giả lại viết: “Đất nước bốn ngàn năm phía trước”?
20. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ II/ Tìm hiểu văn bản: - THANH HẢI - 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: -Người cầm súng Bảo vệ - Người ra đồng Xây dựng hối hả Điệp ngữ+ - Tất cả như Khẩn trương, Xôn xao từ láy hăng say vất vả, gian lao - Đất nước Điệp ngữ như vì sao Tự hào cứ đi lên phía trước +So Sánh =>Tự hào về đất nước, con người Việt Nam.
21. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. Tác giả vừa trân trọng, vừa tự hào, tin tưởng.
22. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. TÁC PHẨM Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào, tin tưởng.
23. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ II/ Tìm hiểu văn bản: - THANH HẢI - 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: Tự hào về đất nước, con người Việt Nam. 3/ Tâm niệm của nhà thơ: làm con chim làm một cành hoa Ước nguyện khiêm - Ta Điệp tốn: muốn được một nốt trầm xao xuyến ngữ sống có ích mùa xuân nho nhỏ tuổi hai mươi - Dù là khi tóc bạc Lặng lẽ dâng cho đời
24. “ T«i lu«n cã c¸i ¸m ¶nh cña mét ngêi ®au bÖnh hiÓm nghÌo, r»ng kh«ng biÕt m×nh sÏ n»m xuèng vµo lóc nµo, n»m xuèng ®Ó råi kh«ng dËy ®îc n÷a. Lóc ®ã ®Ó l¹i bao nhiªu chuyÖn dë dang, trong ®ã cã nh÷ng t¸c phÈm Khi cã ®iÒu kiÖn, ngêi c¶m thÊy tho¶i m¸i ®«i chót lµ t«i liÒn ngåi vµo bµn. T«i tù nhñ: Ph¶i sèng nh÷ng ngµy th¸ng cuèi cã Ých ®Ó khi mÊt ®i m×nh vÉn cã thÓ lµm viÖc ®Õn giê chãt. ”
25. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ II/ Tìm hiểu văn bản: - THANH HẢI - 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: Tự hào về đất nước, con người Việt Nam. 3/ Tâm niệm của nhà thơ: làm con chim làm một cành hoa Ước nguyện - Ta Điệp một nốt trầm xao xuyến ngữ khiêm tốn: muốn được mùa xuân nho nhỏ sống có ích tuổi hai mươi - Dù là khi tóc bạc Lặng lẽ dâng cho đời => Nguyện cống hiến trọn đời một cách âm thầm
26. CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM Đoạn thơ gợi cho em những suy nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?
27. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ - THANH HẢI - II/ Tìm hiểu văn bản: 1/ Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân của đất nước: Tự hào về đất nước, con người Việt Nam. 3/ Tâm niệm của nhà thơ: Nguyện cống hiến trọn đời một cách âm thầm
28. Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tự nguyện hóa thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc: hình ảnh ẩn dụ tượng trưng dâng hiến cho cuộc đời ), khát vọng mong ước được sống có ý nghiã, được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
29. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. TÁC PHẨM Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào, tin tưởng. Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tư nguyện hóa thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc: hình ảnh ẩn du tương trưng dâng hiến cho cuộc đời ), khát vọng mong ước đươc sống có ý nghiã, đươc cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
30. Nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là gì? A.Giàu nhạc điệu, ngôn ngữ trong sáng B.Hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm C. Biện pháp so sánh, ẩn dụ sáng tạo OD.Gồm cả A, B và C
31. Em có nhận xét thêm điều gì về nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ? NGHỆ THUẬT -Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết. Giọng kể- tâm tình sâu lắng. - Hình ảnh thơ tự nhiên, gần gũi nhưng giàu ý nghiã biểu trưng khái quát. -Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp từ ngữ, từ xưng hô
32. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. TÁC PHẨM Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào, tin tưởng. Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tư nguyện hóa Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết. Giọng thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc: hình kể- tâm tinh sâu lắng. ảnh ẩn du tương trưng dâng hiến cho cuộc đời ), khát vọng mong ước đươc sống có ý nghiã, đươc cống hiến cho đất nước, cho Hình ảnh thơ tư nhiên, gần cuộc đời. gũi nhưng giàu ý nghiã biểu NGHỆ THUẬT trưng khai quát. Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với các ẩn du, điệp từ ngữ, từ xưng hô
33. Hình Cảmảnh quê xúc hươngcủa nhà xứ Huế đượcthơ tác ở giả đây nhắc là gì lại ? qua cụm từ nào ?
34. Tiết: 116 MÙA XUÂN NHO NHỎ II/ Tìm hiểu văn bản: - THANH HẢI - 1/ Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời: Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. 2/ Cảm xúc về mùa xuân đất nước: Tự hào về đất nước, con người Việt Nam. 3/ Tâm niệm của nhà thơ: Nguyện cống hiến trọn đời một cách âm thầm III/ Tổng kết:
35. Bài thơ có nội dung gì? A.Lòng thiết tha yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời B.Ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước C. Niềm xúc động sâu lắng của nhà thơ OD.Gồm A và B
36. Ý NGHĨA VĂN BẢN Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với cuộc đời ; thể hiện ước nguyện chân thành cuả nhà thơ đươc cống hiến cho đất ướn c, cho cuộc đời.
37. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải ) Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế. Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời chống Mỹ Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời: vẻ ông ở lai quê hương hoạt động. Ông là ngươi có công đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống. Tác xây dưng nền VHCM ở Miền Nam. giả say sưa, ngây ngất. NỘI DUNG Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi TÁC GIẢ nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó không bao lâu nhà thơ qua đời. Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi sáng. TÁC PHẨM Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào, tin tưởng. Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tư nguyện hóa Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết. Giọng thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc: hình kể- tâm tinh sâu lắng. ảnh ẩn du tương trưng dâng hiến cho cuộc đời ), khát vọng mong ước đươc sống có ý nghiã, đươc cống hiến cho đất nước, cho Hình ảnh thơ tư nhiên, gần cuộc đời. gũi nhưng giàu ý nghiã biểu NGHỆ THUẬT trưng khai quát. Ý NGHIÃ VĂN BẢN Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với các ẩn du, điệp từ ngữ, từ xưng hô Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với cuộc đời ; thể hiện ước nguyện chân thành cuả nhà thơ đươc cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
38. GHI NHỚ - Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là tiếng lòng tha thíêt yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc . - Bài thơ theo thể năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thíêt, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
39. Em hiểu thế nào về nhan đề Mùa xuân nho nhỏ ?
40. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP - Học thuộc lòng bài thơ. - Nắm nội dung và nghệ thuật của toàn bài. - Chuẩn bị bài mới: “Viếng lăng Bác”
41. TIẾT HỌC KẾT THÚC
42. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o c« gi¸o! Chóc c¸c thÇy c« gi¸o m¹nh khoÎ Chóc c¸c em häc sinh häc tốt!