Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tuần 4: Đọc văn: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Sa hành đoản ca - Cao Bá Quát)

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tuần 4: Đọc văn: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Sa hành đoản ca - Cao Bá Quát)

1. NGỮ VĂN Lớp 11 Văn học Việt Nam BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT (Sa hành đoản ca) CAO BÁ QUÁT
2. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT MỤC TIÊU BÀI HỌC q Hiểu được tâm trạng chán ghét của Cao Bá Quát đối với con đường mưu cầu danh lợi tầm thường và niềm khao khát cuộc sống đổi mới của nhà thơ đầy bản lĩnh. q Hiểu được mối quan hệ giữa nội dung và nghệ thuật của bài thơ cổ thể.
3. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT Thập tải luân giao cầu cổ kiếm Nhất sinh đê thủ bái mai hoa (Mười năm giao thiệp tìm gươm báu Một đời chỉ biết cuối đầu lạy hoa mai) → Thể hiện chí khí của Cao Bá Quát
4. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT “VĂN NHƯ SIÊU QUÁT VÔ TIỀN HÁN THI ĐÁO TÙNG TUY THẤT THỊNH ĐƯỜNG” “Văn của ông Siêu, ông Quát khiến thời Tiền Hán phải chịu, Thơ của Tùng Công, Tuy Công thì thời Thịnh Đường phải nhường”. → Khẳng định tài năng của Cao Bá Quát
5. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT I. TÌM HIỂU CHUNG 1. TÁC GIẢ • Cao Bá Quát 1809 – 1855, tự Chu Thần, quê Bắc Ninh, nay thuộc Long Biên, Hà Nội. Là người có tài, nổi tiếng văn hay chữ tốt. • Là người có khí phách hiên ngang, có tư tưởng tự do, ôm ấp hoài bão lớn, mong muốn sống có ích cho đời.
6. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT I. TÌM HIỂU CHUNG 1. TÁC GIẢ Cao Bá Quát (ngồi)
7. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT I. TÌM HIỂU CHUNG 2. TÁC PHẨM • Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác trên đường đi thi Hội, qua các tỉnh miền trung đầy cát trắng; • Thể loại: thể ca hành – thơ cổ thể.
8. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN a. HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI CÁT”. • “Bãi cát dài lại bãi cát dài” → Bãi cát và con người đi trên mênh mông, bất tậnbãi cát được miêu tả như ; thế nào? • Người đi trên bãi cát: khó nhọc, vất vả, mãi miết
9. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN a. HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI CÁT”. • Hình ảnh bãi cát và người đi trên bãi cát vừa là hình ảnh Theo em đây là cảnh thực thực vừa có tính hay chỉ là hình tượng mang biểu tượng. tính ước lệ? ü Tả thực: đó là hình ảnh những bãi cát dài nối tiếp nhau ở miền trung. Một vẻ đẹp dữ dội, khắc nghiệt.
10. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. HÌNH ẢNH “BÃI CÁT VÀ CON NGƯỜI ĐI TRÊN BÃI CÁT”. ü Biểu tượng: bãi cát dài → con đường đầy gian khó để đến với danh lợi. Người đi trên bãi cát → sự vất vả, bươn chải, dấn thân để mưu cầu danh lợi.
11. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT
12. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT
13. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT
14. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN b. TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI ĐI TRÊN BÃI CÁT Hai câu thơ: q Nỗi chán Không học được tiên ông nản vì tự mình hành hạ thân xác, theo đuổi phép ngủ,công danh và ước Trèo non, lội suối, giận khôn mình trở thành ông tiên có phép ngủ kĩ.vơi nói lên điều gì?
15. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 3. TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI ĐI TRÊN BÃI CÁT q Đây là câu hỏi tu từ mang ý nghĩa Hai câu thơ: tượng trưng.Đầu gió hơi men thơm quán rượu q Hơi men Người say vô số, tỉnh bao người? → tượng trưng cho sự cám dỗ của danh lợi.nói về điều gì? q Say → say danh lợi, bị danh lợi cám dỗ.
16. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 3. TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI ĐI TRÊN BÃI CÁT q Tỉnh → không bị danh lợi cám dỗ → Người tỉnh thì ít, người say thì nhiều → không mấy người thoát khỏi sự cám dỗ của danh lợi. → Tác giả nhận thức được con đường danh lợi là một con đường đầy vất vả.
17. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 3. TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI ĐI TRÊN BÃI CÁT q Bảy câu cuối là tâm trạng đầy bế tắc, trăn trở, đi tiếp hay dừng lại, đi tiếp sẽ Bảy câu thơ cuối nói lên tâm trạng gì của tác giả? Tâm trạng đó đi như thế nào.được thể hiện như thế nào? ü 3 câu hỏi tu từ, 1 câu cảm thán ü Nghệ thuật đối ở cặp câu Phía Bắc dào dạt → làm nổi bật con “đường cùng”.
18. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 3. TÂM TRẠNG VÀ SUY NGHĨ CỦA LỮ KHÁCH KHI ĐI TRÊN BÃI CÁT →Tầm tư tưởng của Cao Bá Quát: Nhận thức được Tâm trạng và suy nghĩ của Cao Bá sự lỗi thời của con đường Quát thể hiện tầm tư tưởng của danh lợi đương ông. Tầm tư tưởng đó là gì?thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống. Đây là một tư tưởng lớn của thời đại.
19. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 4. ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT q Sử dụng thơ cổ thể - tự do, không gò bó vào luật → phù hợp nội dung cần thể hiện; q Thủ pháp đối lập; sáng tạo trong dùng điển tích.
20. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT III. Ý NGHĨA VĂN BẢN Khúc bi ca mang đậm tính nhân văn của một con người cô đơn, tuyệt vọng trên đường đời thể hiện qua hình ảnh bãi cát dài, con đường cùng và hình ảnh người đi đường
21. NGỮ VĂN VĂN HỌC BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT 11 VIỆT NAM CAO BÁ QUÁT IV. TỔNG KẾT Xem ghi nhớ SGK q Dặn dò: ü Học thuộc lòng bản dịch thơ ü Nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh bãi cát dài và con đường cùng.