Bài giảng Ngữ văn 8 - Đập đá ở Côn Lôn

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Đập đá ở Côn Lôn

1. Tiết 63: Văn bản:
2. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung - Ông là chí sĩ yêu nước đề xướng phong trào Nêu một vài nét 1. Tác giả: dân chủ, đòi bỏ chế độ quân chủ sớm nhất ở nước ta đầu thế kỉ XX. về tác giả Phan - Năm 1906 Phan Châu Trinh khởi xướng Châu Trinh? phong trào Duy Tân chủ trương không bạo động, khôi phục đất nước bằng con đường nâng cao dân trí,cải tổ xã hội về mọi mặt, trong đó có kinh tế, giáo dục và văn hóa. - Năm1908 Phan Châu Trinh bị thực dân Pháp bắt giam và đày ra Côn Đảo. - Năm 1911, ông được trả tự do và sang Pháp hoạt động. - Năm1926 sau một thời gian về nước ông lâm bệnh nặng và qua đời tại Sài Gòn. - Ông là người có tài văn chương.Văn chính luận của ông có giọng điệu hùng hồn đanh thép, thơ trữ tình thẫm đẫm lòng yêu nước như: Tây Hồ Thi tập, Tỉnh quốc hồn ca, Xăng – tê thi tập,
3. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả
4. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Đám tang Phan Châu Trinh
5. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả
6. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh 1. Tác giả - Đầu 1908, nhân dân trung kỳ nổi dậy * Chú thích: nào? SGK/149 chống sưu thuế,Phan Chu Trinh bị bắt 2. Tác phẩm và đày ra Côn Đảo lao động khổ sai. - Bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” được sáng tác trong khoảng thời gian này.
7. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung
8. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả * Chú thích: 2. Tác phẩm SGK/149
9. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung - Đọc diễn cảm phù hợp với khẩu khí 1. Tác giả ngang tàng, hào hùng. 2. Tác phẩm - Nhịp thơ 4/3. Chú ý các từ láy “lừng ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN (Phan Châu Trinh) 3. Đọc - chú thích. lẫy”, “sành sỏi”, “con con.” Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn Lừng lẫy làm cho lở núi non. Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn. Tháng ngày bao quản thân sành sỏi. Mưa nắng càng bền dạ sắt son. Những kẻ vá trời khi lỡ bước, Gian nan chi kể việc con con!
10. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả 2. Tác phẩm Lừng lẫy: Ngạo nghễ, lẫm liệt 3. Đọc- chú thích. Thân sành sỏi: Ý nói thân dày dạn phong trần, sẵn sàng chấp nhận mọi gian khổ. Dạ sắt son: Ý nói tinh thần cứng cỏi, kiên trung, không sờn lòng, đổi chí.
11. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Bài thơ được 1. Tác giả THỂ THƠ THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNGviết theo LUẬT thể 2. Tác phẩm thơ nào? 3. Đọc- chú thích. - Số câu, số chữ : 8 câu, 7 chữ - Ngắt nhịp 4 /3 - Gieo vần : ở các chữ cuối của các câu 1,2,4,6,8. - Có phép đối giữa câu 3 với câu 4, Câu 5 với câu 6 - Luật bằng trắc. - Bố cục : Đề - thực - luận -kết
12. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Bố cục: 2 phần: 1. Tác giả + BốnDựa vào nội dung có câu đầu: Hình ảnh người chí 2. Tác phẩm sĩ yêu nước ở Côn Lôn.thể chia bài thơ thành mấy phần? Nội dung 3. Đọc- chú thích. + Bốnchính của từng phần? câu cuối :Ý chí kiên cường bất khuất của người chí sĩ cách 4. Bố cục : 2 phần: mạng.
13. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho làm cho lỡ núi non. II. Tìm hiểu văn bản. Trong quan niệm nhân sinh truyền thống Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn. của các nhà nho “làm trai” nghĩa là làm Em hiểu gì về anh hùng. Theo cách hiểu ấy người con 1. Hình ảnh người chiến sĩ quan niệm trai phải có ý chí, nghị lực phi thường, yêu nước. nhân sinh “làm có công danh lớn lao được lưu cùng sử trai” của tác sách . giả? “Đã sinh làm trai thì cũng phải khác đời”. ( Phan Bội Châu). “Chí làm trai Năm- Bắc – Đông- Tây Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”. ( Đinh Công Trứ). “Làm trai đứng ở trong trời đất Phải có danh gì với núi sông”. ( Nguyễn Công Trứ).
14. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Đọc câu thơ thứ Miêu tả nhất,bối cảnh cho biếtkhông câu gian vũ trụ rộng lớn, thơmênh miêumông, tả điềuđồng thời tạo dựng tư thế hiên gì?ngang, sững sững của con người giữa đất trời Côn Đảo (Con người sánh ngang tầm vũ trụ).
15. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Lừng lẫy làm cho làm cho lỡ núi non II. Tìm hiểu văn bản: Qua đó hình 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: ảnhĐặc ngườisắc nghệ tù thuậtđược ởkhắc câu họathơ nhưhai thế là gì?nào? -Từ láy: “lừng lẫy”; - Khoa trương: “lỡ núi non”. => Hình tượng người tù hiện lên oai phong, lẫm liệt như 1 dũng sĩ đang xẻ núi, khơi sông để sắp xếp lại núi non, trời đất.
16. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Xách búa đánh tan năm bảy đống, II. Tìm hiểu văn bản: 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Ra tay đập bể mấy trăm hòn. Ở câu 3, 4 công Đặc sắc nghệ việc đập đá được thuật của hai Động từ mạnh: câu thực là gì? miêu tả qua xách búa, đánh tan, ra tay, đập bể.những chi tiết Khoa trương, phép đối: nào? đánh tan năm bảy đống, đập bể mấy trăm hòn.
17. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Xách búa đánh tan năm bảy đống, II. Tìm hiểu văn bản: Ra tay đập bể mấy trăm hòn. 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Nghĩa tả thực: Miêu tả hình ảnh Hai câu thực vừa có ý nghĩa người tù với công việc đập đá khổ sai. tả thực, vừa có ý nghĩa khoa Nghĩa bóng: Hình ảnh người anh trương (nghĩa bóng). Hãy chỉ hùng với thế hiên ngang lẫm liệt như ra hai lớp nghĩa đó? sắp bước vào 1 trận chiến mãnh liệt chinh phục thiên nhiên, với hành động thì mạnh mẽ, quả quyết, phi thường. => Hành động đập đá như một hành động đập tan vào sự đen tối, bất công của xã hội.
18. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: EmNội códụng nhận chính xét gì bốn khổ thơ đầu 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: bút pháp trữ tình và giọnglà gì? thơ của 4 câu đầu? - Xây dưng bức tượng đài uy Bút pháp lãng mạn, giọng thơ hào nghi về con người anh hùng với hùng thể hiện khẩu khí, ngang tàng, khí phách hiên ngang, lẫm liệt ngạo nghễ. giữa đất trời. Xây dựng bức tượng đài uy nghi về con người anh hùng với khí phách hiên ngang, lẫm liệt giữa đất trời.
19. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, II. Tìm hiểu văn bản: Mưa nắng càng bền dạ sắt son. 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Những kẻ vá trời khi lỡ bước, - Xây dựng bức tượng đài uy Gian nan chi kể việc con con. nghi về con người anh hùng với khí phách hiên ngang, lẫm liệt giữa đất trời. 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của người chiến sĩ cách mạng.
20. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, II. Tìm hiểu văn bản: Mưa nắng càng bền dạ sắt son. 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Giải thích các từ: “mưa Nhận xét về 2. Ý chí kiên cường, bất khuất nắng”,”tháng ngày”; “ thân sành giọng điệu của của ngườichiến sĩ cách mạng: sỏi”, “ dạ sắt son”? hai câu thơ này? Từ giọng điệu mạnh mẽ, quả quyết tác giả chuyển sang giọng điệu sâu lắng, bộc lộ trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ của mình.
21. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, II. Tìm hiểu văn bản: Mưa nắng càng bền dạ sắt son. 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Ở hai câu luận tác 2. Ý chí kiên cường, bất khuất - Nghệ thuật đối, ẩn dụ tượng trưng.giả sử dụng biện của ngườichiến sĩ cách mạng: ->Tạo sự đối pháplập nghệgiữa thuậtnhững thử thách - Hai câu luận: Tinh thần gian nan ( thánggì? Tác ngày, dụng? mưa nắng) với bền bỉ, ý chí chiến đấu kiên sức chịu dựng dẻo dai, bền bỉ (thân cường; luôn giữ vững niềm sành sỏi) và ý chí chiến đấu sắt son tin , trung thành với lí tưởng của người chiến sĩ cách mạng ( dạ sắt cứu nước. son). Tinh thần chiến đấu bền bỉ của người anh hùng không chịu khuất phục hoàn cảnh, luôn giữ vững niềm tin và trung thành với lí tưởng cứu nước.
22. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Những kẻ vá trời khi lỡ bước, II. Tìm hiểu văn bản: Gian nan chi kể việc con con. 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: 2. Ý chí kiên cường, bất khuất Đối lập, so sánh. của ngườichiến sĩ cách mạng: -> So sánh, đối lập giữa chí lớn của con Hai câu kết: Khí phách hiên người dám mưu đồ sự đại sự ( kẻ vá ngang, tinh thần lạc quan, của trời) mà không thành (lỡ bước) với người chiến sĩ cách mạng trong những gian nan, thử thách phải gánh hoàn cảnh bị tù đày chịu trên con đường chiến đấu xem như việc “ con con”,không đáng có. Hai câu cuối tác giả sử dụng Khí phách hiên ngang, tinh thần lạc biện pháp tư từ gì? Tác quan, của người chiến sĩ cách mạng dụng? trong hoàn cảnh bị tù đày. Đồng thời Qua đó tác giả muốn ca ngợi đó là lời tuyên bố hùng hồn, lời thách phẩm chất nào của người chí thức ngạo nghễ trước kẻ thù. sĩ cách mạng?
23. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN Phẩm chất, khí phách hiên ngang, ngạo I. Tìm hiểu chung: nghễ của người chiến sĩ cách mạng sau này II. Tìm hiểu văn bản: được các nhà thơ cách mạng đặc biệt là Hồ Hồ Chí Minh kế thừa và phát huy ở mức độ 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu cao hơn . nước: - Xây dựng bức tượng đài uy nghi về “Hôm nay xiềng xích thay dây trói con người anh hùng với khí phách hiên Mỡi bước leng keng tiếng ngọc rung .” ngang, lẫm liệt giữa đất trời. ( Vãng Nam Ninh) “Rồng uốn quanh mình chân với tay 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của Trong như quan võ đủ tua đai ngườichiến sĩ cách mạng: Tua đai quan võ bằng kim tuyến - Hai câu luận: Tinh thần bền bỉ, ý chí Tua của ta là một cuộn gai .” chiến đấu kiên cường; luôn giữ vững ( Dây trói) niềm tin , trung thành với lí tưởng cứu “ Hết mưa là nắng hửng lên thôi nước. Hết khổ là vui vốn lẽ đời” Hai câu kết: Khí phách hiên ngang, ( Trời hửng) tinh thần lạc quan, của người chiến sĩ “ Kiên trì và nhẫn nại cách mạng trong hoàn cảnh bị tù đày Không chịu lùi một phân Vật chất tuy đau khổ Không nao núng tinh thần”. ( Bốn tháng rồi).
24. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: Nhiệm vụ của thế hệ II. Tìm hiểu văn bản: trẻngày nay với 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu tương lai đất nước? nước: - Xây dựng bức tượng đài uy nghi về Trước hết chúng ta phải là tu dưỡng, con người anh hùng với khí phách hiên rèn luyện để những con người có đạo ngang, lẫm liệt giữa đất trời. đức tốt, có nhân cách cao đẹp. Đồng 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của thời, phải không ngừng nỗ lực để nâng ngườichiến sĩ cách mạng: cao tri thức, hiểu biết, trí tuệ nhằm đem - Hai câu luận: Tinh thần bền bỉ, ý chí tài năng của mình phục vụ cho Tổ chiến đấu kiên cường; luôn giữ vững quốc. Nghĩa là, mỗi người phải phần niềm tin , trung thành với lí tưởng cứu nước. đấu để trở thành con người toàn diện, Hai câu kết: Khí phách hiên ngang, vừa có đức, vừa có tài. Lời Bác dạy tinh thần lạc quan, của người chiến sĩ vẫn còn đó: "Có tài mà không có đức là cách mạng trong hoàn cảnh bị tù đày người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.
25. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: Qua bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” tác 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: giả muốn gửi gắm 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của điều gì ? ngườichiến sĩ cách mạng: * Ý nghĩa văn bản : III. Tổng kết Nhà tù của đế quốc thực dân không thể khuất phục ý chí nghị lực và niềm tin lí tưởng của người chí sĩ cách mạng.
26. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: NỘI DUNG II. Tìm hiểu văn bản: Khái quát giá trị nội dung và 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: - Hình ảnh người tù với công việc nghệ thuật của 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của khổ sai nặng nhọc.bài thơ? ngườichiến sĩ cách mạng: - Hình tượng người anh hùng trong III. Tổng kết hoàn cảnh nguy nan. 1. Nội dung: + Khí phách hiên ngang, lẫm liệt. + Hành động phi thường, tầm vóc lớn lao. + Ý chí chiến đấu sắt son, niềm tin vào lí tưởng cách mạng.
27. Tiết 63 Văn bản: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: NGHỆ THUẬT 2. Ý chí kiên cường, bất khuất của ngườichiến sĩ cách mạng: - Xây dựng hình tượng nghệ thuật III. Tổng kết có tính đa nghĩa. 1. Nội dung: - Bút pháp lãng mạng, thể hiện khẩu khí ngang tàng , ngạo nghễ và 2. Nghệ thuật : giọng điệu hào hùng. -Thủ pháp đối lập, nét bút khoa GHI NHỚ: SGK/150 trương, làm nổi bật tầm vóc khổng lồ của người anh hùng cách mạng.
28. * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Bài cũ: - Học thuộc lòng, nắm vững hoàn cảnh ra đời bài thơ. - Nắm vững nội dung và nghệ thuật, ý nghĩa, học thuộc lòng bài thơ. -Trình bày cảm nhận về hình ảnh người chí sĩ cách mạng đầu thế kỉ XX. Bài mới: Ôn luyện dấu câu”.