Bài giảng Ngữ văn 9 - Ánh trăng (Nguyễn Duy)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Ánh trăng (Nguyễn Duy)

1. CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM ĐẾN DỰ GIỜ VỚI LỚP 9A GV: NGUYỄN THỊ HÀ NỘI TRƯỜNG THCS TÂN LẬP- ĐAN PHƯỢNG- HÀ NỘI
2. AÙNH TRĂNG Nguyễn Duy Håi nhá sèng víi ®ång Th×nh l×nh ®Ìn ®iÖn t¾t víi s«ng råi víi bÓ phßng buyn-®inh tèi om håi chiÕn tranh ë rõng véi bËt tung cöa sæ vÇng tr¨ng thµnh tri kØ ®ét ngét vÇng tr¨ng trßn TrÇn trôi víi thiªn nhiªn Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt hån nhiªn nh c©y cá có c¸i g× rưng rưng ngì kh«ng bao giê quªn như lµ ®ång lµ bÓ c¸i vÇng tr¨ng t×nh nghÜa như lµ s«ng lµ rõng Tõ håi vÒ thµnh phè Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh quen ¸nh ®iện, cöa gư¬ng kÓ chi ngưêi v« t×nh vÇng tr¨ng ®i qua ngâ ¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c như ngêi dưng qua ®ưêng ®ñ cho ta giËt m×nh.
3. Buyn-đinh:Toà nhà cao, nhiều tầng, hiện đại.
4. Kết quả phần sưu tầm của nhóm 1
5. (Kết quả sưu tầm, tìm hiểu của nhóm 1)
6. Tác giả:Nguyễn Duy tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948 tại thành phố Thanh Hóa. Năm 1966, ông gia nhập quân đội vào binh chủng thông tin, tham gia chiến đấu ở nhiều chiến trường. Sau năm 1975 ông chuyển về làm báo văn nghệ giải phóng. Từ 1977 Nguyễn Duy là đại diện thường trú ở báo văn nghệ tại Thành phố Hồ Chí Minh. Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước và trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu. Sau giải phóng ông tiếp tục bền bỉ sáng tác và có nhiều tác phẩm được độc giả yêu mến và đoạt giải cao. Giải Nhất cuộc thi thơ do báo văn nghệ tổ chức (1972- 1973), được tặng giải A về thơ của Hội nhà văn Việt Nam ( 1984 ) Các tác phẩm thơ tiêu biểu: Cát trắng ( 1973), Ánh trăng ( 1984), Mẹ và em ( 1987), Đường xa (1990), Về ( 1994) (Kết quả sưu tầm, tìm hiểu của nhóm 1)
7. “ Thơ Nguyễn Duy sâu lắng, thấm đẫm cái hồn, cái vía của ca dao, dân ca Việt Nam. Những bài thơ của ông không cố gắng tìm kiếm kiến thức mới mà đi sâu vào cái nghĩa, cái tình muôn đời của con người Việt. Ngôn ngữ thơ Nguyễn Duy cũng không bóng bẩy mà gần gũi dân giã đôi khi hơi bụi phù hợp với ngôn ngữ thường nhật.” ( Văn lớp 9 không khó như bạn nghĩ )
8. Tác phẩm: - Xuất xứ : Bài thơ được rút ra từ tập thơ “ Ánh trăng” (1984) - tập thơ đoạt giải A của hội nhà văn Việt Nam. - Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh. Thể thơ: Năm chữ - Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp với trữ tình. - Đại ý: Bài thơ nói về cảm xúc và suy ngẫm của nhà thơ trước hình ảnh vầng trăng. (Kết quả sưu tầm và tìm hiểu của nhóm 2)
9. * Bố cục: 3 phần - Phần 1 ( khæ 1 + 2): VÇng tr¨ng trong qu¸ khø - Phần 2 ( khæ 3 + 4): VÇng tr¨ng trong hiÖn t¹i - Phần 3 ( khæ 5 + 6): Cảm xúc và suy ngẫm của nhà thơ.
10. Håi nhá sèng víi ®ång víi s«ng råi víi bÓ håi chiÕn tranh ë rõng vÇng tr¨ng thµnh tri kØ - Điệp từ “ hồi, với ”, phép liệt kê tăng cấp, giọngnhân hóa,thơ trôigiọng chảy. thơ trôi chảy. -> Nhấn mạnh vào các hình ảnh “ đồng, sông, bể” - những hình ảnh của thiên nhiên rộng lớn mà dung dị. Gợi sự gắn bó thân thiết, hòa hợp, ân tình giữa con người với thiên nhiên từ lúc nhỏ đến lúc trưởng thành – Tình bạn tri kỉ, tình nghĩa.
11. TrÇnTrÇn trôitrôi víivíi thiªnthiªn nhiªnnhiªn hånhån nhiªnnhiªn nhnhưc©yc©y cácá ngìngì kh«ngkh«ng baobao giêgiê quªnquªn c¸ic¸i vÇngvÇng trtr¨¨ngng tt××nhnh nghÜa - Nghệ thuật: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ -> Tr¨ng hiÖn lªn víi vÎ ®Ñp hoang s¬, mộc mạc hồn nhiên, tươi mát. -> Mối quan hệ giữa con người và vầng trăng là quan hệ gần gũi, chân thành, vô tư trong sáng mà nghĩa nặng tình sâu “ngỡ không bao giờ quên”.
12. Håi nhá sèng víi ®ång TrÇn trôi víi thiªn nhiªn víi s«ng råi víi bÓ hån nhiªn như c©y cá håi chiÕn tranh ë rõng ngì kh«ng bao giê quªn vÇng tr¨ng thµnh tri kØ. c¸i vÇng tr¨ng t×nh nghÜa
13. “Tõ håi vÒ thµnh phè quen ¸nh ®iện,n, cöa g¬ng vÇng tr¨ng ®i qua ngâ nh ngêi dưngng qua qua ® êng”®ưêng” - Phép nhân hóa, so sánh, đối lập (tri kỉ, tình nghĩa > < người dưng) Cuộc sống thay đổi với những tiện nghi hiện đại khiến con người quên đi quá khứ, đánh mất những giá trị tốt đẹp.
14. Th×nh l××nhnh ®Ìn®Ìn ®iÖn t¾t phßng buyn ®inh®inh tèitèi omom véi bËt tung cöa sæ ®ét ngét vÇng tr¨ng trßn - Những từ ngữ chọn lọc, phép đảo ngữ: diễn tả những tình huống bất thường của cuộc sống và phản xạ tự nhiên của con người qua hành động bản năng rất nhanh và dứt khoát. -> Sù xuÊt hiÖn ®ét ngét bÊt ngê rÊt ®óng lóc cña vÇng tr¨ng lµm con ngêi söng sèt ngì ngµng, bối rối. -> Cã thÓ lµ c¸i trßn đầy cña tr¨ng r»m, cã thÓ lµ sù vÑn nguyªn, ®Çy ®Æn thuû chung của thiên nhiên, của quá khứ
15. Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt Có c¸i g× rưngng r ngrưng nhưlµ lµ®ång ®ång lµ lµbÓ bÓ nhNhưlµ s«nglµ s«ng lµ rõnglµ rõng Nghệ thuật: nhân hóa, ẩn dụ -> Tư thế lặng im, mặt đối mặt, đó là sự đối diện giữa mặt người với mặt trăng - người bạn tri kỉ thuở nào mà cũng là sự đối diện với chính con người quá khứ trước đây của mình - Từ láy “ Rưng rưng”, so sánh, điệp ngữ : -> Tr¹ng th¸i t©m lý xóc ®éng kh«ng nãi ®ưîc nªn lêi chØ cã nưíc m¾t dưíi hµng mi nh ®ang øa ra như s¾p khãc. -> Vầng trăng đã làm sống dậy những kí ức về quá khứ gian lao, khi còn gắn bó với thiên nhiên đất nước bình dị.
16. Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh kÓ chi ngưêi v« t×nh ¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c ®ñ cho ta giËt m×nh.
17. Phân công thảo luận nhóm : + Nhóm 1: Hình ảnh “ trăng cứ tròn vành vạnh” và “ánh trăng im phăng phắc” kết thúc bài thơ có ý nghĩa gì? Gọi tên những biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở hai hình ảnh này? + Nhóm 2: Em hiểu như thế nào về cái giật mình ở cuối bài thơ? Theo em những gì đã diễn ra trong con người qua cái giật mình ấy? + Nhóm 3: Theo em, qua cái giật mình của nhân vật trữ tình, nhà thơ muốn tự nhắc nhở mình và nhắn nhủ mọi người điều gì? Điều ấy có liên quan gì đến đạo lí lẽ sống của con người Việt Nam ta? + Nhóm 4: Qua bài thơ em rút ra bài học gì cho bản thân?
18. 1. Nghệ thuật - Sử dụng thể thơ năm chữ phù hợp với lối kể chuyện tâm tình vừa thể hiện được cảm xúc và suy ngẫm sâu lắng. - Kết hợp tuyệt vời giữa tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng. - Sáng tạo hình ảnh thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. 2. Nội dung “Ánh trăng ”của Nguyễn Duy như mét lêi tù nh¾c nhë vÒ nh÷ng n¨m th¸ng gian lao ®· qua cña cuéc ®êi ngưêi lÝnh, g¾n bã víi thiªn nhiªn, ®Êt nưíc b×nh dÞ, hiÒn hËu. Bµi th¬ cã ý nghÜa gîi nh¾c, cñng cè ë ngưêi ®äc th¸i ®é sèng: “ Uèng nưíc nhí nguån” ©n nghÜa thuû chung cïng qu¸ khø.
19. Qu¸ khø T×nh nghÜa Ngì kh«ng tri kØ bao giê quªn HiÖn t¹i VÇng tr¨ng V« t×nh Tr¨ng NgƯêi trßn l·ng quªn Suy ngÉm Trßn vµnh v¹nh GiËt m×nh Im ph¨ng ph¾c →Thñy chung, → tù hoµn vÞ tha thiÖn Tù nh¾c nhë m×nh vµ cñng cè ë ngưêi ®äc th¸i ®é sèng “uèng nưíc nhí nguån”
20. Hướng dẫn về nhà: 1. Học bài cũ: - Học thuộc lòng bài thơ “ÁNH TRĂNG” . - Nắm chắc giá trị nội dung, nghệ thuật. - Phân tích hình tượng vầng trăng trong bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy. 2. Chuẩn bị bài mới : Soạn bài: “ Làng ” của Kim Lân + Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm. + Đọc kĩ và trả lời các câu hỏi trong sách bài tập. + Chuẩn bị phiếu học tập cá nhân. .