Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tác phẩm: Chiều tối (Mộ - Hồ Chí Minh)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tác phẩm: Chiều tối (Mộ - Hồ Chí Minh)

1. I. TÌM HIỂU CHUNG 2
2. 1. TÁC GIẢ
3. 1. TÁC GIẢ - Hồ Chí Minh (1890-1969), quê ở Nghệ An, là một nhà chính trị lỗi lạc, một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. - Sự nghiệp sáng tác của Bác phong phú đa dạng, trong đó thơ ca chiếm vị trí nổi bật. - Phong cách thơ: sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển với bút pháp hiện đại.
4. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Tập nhật ký bằng thơ được viết trong thời gian Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam cầm từ mùa thu 1942 đến mùa thu 1943. - Suốt 14 tháng tù giam, người bị giải đi khắp 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây- TQ, giam trong 18 nhà lao. 5
5. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” Giãi bày tình cảm, tâm tư, nỗi niềm của mình Phê phán xã hội và bộ mặt của nhà tù TQ dưới thời Tưởng Giới Thạch 6
6. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Cảm xúc, hệ thống xuyên suốt trong tập thơ NKTT là những lần chuyển lao khốn khổ của người. 7
7. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Viết về sự thiếu thốn, khó khăn: “Ngày đi năm mươi ba cây số, Ướt hết mũ áo, rách hết giày” (Mới đến nhà lao Thiên Bảo) 8
8. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Viết về sự thiếu thốn, khó khăn: Gà gáy một lần đêm chửa tan, Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn; Người đi cất bước trên đường thẳm, Rát mặt, đêm thu, trận gió hàn. (Giải đi sớm) 9
9. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Viết về sự thiếu thốn khó khăn: “Hôm nay xiềng xích thay dây trói Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung”. (Đi Nam Ninh) 10
10. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Viết về sự thiếu thốn khó khăn: “Đáp thuyền thẳng xuống huyện Ung Ninh, Lủng lẳng chân treo tựa giảo hình” (Giữa đường đáp thuyền đi Ung Ninh) 11
11. 2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ” - Viết về sự thiếu thốn khó khăn: “Cuốc bộ mấy mươi ngày vất vả Hôm nay được bước lên xe hỏa Dù rằng chỉ ngồi trên đống than Sang gấp mấy lần khi cuốc bộ”. (Đắp xe lửa đi Lai Tân) 12
12. Trang bìa cuốn Nhật kí trong tù
13. Một số hình ảnh về tập nhật ký trong tù
14. 3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI” a. Hoàn cảnh sáng tác: Cảm hứng của bài thơ được gợi lên trên đường chuyển lao của của Hồ Chí Minh từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào cuối thu năm 1942.
15. 3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI” b. Vị trí: “Chiều tối” (Mộ) là bài thơ thứ 31 của tập thơ “Nhật ký trong tù”
16. 3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI” b. Vị trí: “Chiều tối” (Mộ) là bài thơ thứ 31 của tập thơ “Nhật ký trong tù”
17. 3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI” c. Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt d. Bố cục: - Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn - Hai câu cuối: Bức tranh sinh hoạt của con người
18. II. ĐỌC – HIỂU VẲN BẢN 19
19. “Cô vân mạn mạn độ thiên không” 21
20. Nguyên tác Bản dịch Sơn thôn thiếu nữ Cô em xóm núi xay ma bao túc ngô tối - Bản dịch dịch thừa từ tối làm câu thơ mất đi ý tại ngôn ngoại. - Cô em trong bản dịch chưa phù hợp với nguyên tác. - Nếu thay bằng từ thiếu nữ sẽ thể hiện được sự trân trọng, gần gũi và sức sống căng tràn, đẹp đẽ toát ra từ bên trong. 22
21. 1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn (hai câu đầu) 23
22. 1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn (hai câu đầu) “Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”: 24
23. 1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn (hai câu đầu) v Hình ảnh “quyện điểu quy lâm”: Thi liệu quen thuộc: tượng trưng cho buổi chiều tà. cổ điển Có mục đích, phương hướng, điểm dừng rõ ràng. hiện đại Gợi ra sự liên tưởng tương phản hiện đại 25
24. v Hình ảnh: “chòm mây cô đơn lững lỡ giữa tầng không”: Cô độc, lẻ loi chậm chạp, uể oải không gian: bao la, rộng lớn => Tâm trạng cô đơn, buồn bã và nhớ quê hương của người tù nơi đất khách 26
25. 2. Bức tranh sinh hoạt của con người (hai câu thơ cuối) “Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng”: 27
26. - Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc: Người con gái xóm núi khỏe khoắn đang xay ngô bên lò than. - Điệp đầu và cuối ma bao túc và bao túc ma hoàn: gợi ra vòng quay liên tục của cối ngô và sự chăm chỉ của cô gái trong công việc xay ngô. Qua đó thể hiện tình yêu với con người trong sinh hoạt lao động. Chất tình.
27. hồng - Là màu hồng của lò than gợi cảnh sinh hoạt ấm áp. - Là sự vận động của thời gian từ chiều tới tối. - Là sự trẻ trung, sắc hồng trên gương mặt của cô gái. - Xua tan đi màn đêm, sưởi ấm tâm hồn cô đơn của người tù nơi đất khách. Chất thép (Tinh thần lạc quan và ý chí của người chiến sĩ cách mạng.)
28. hồng - Là nhãn tự của bài thơ. hồng cuối bài đã làm cho cả bức tranh thiên nhiên và cuộc sống trở nên tươi sáng hơn, mang lại nguồn vui cho người tù cất bước trên đường xa.
29. • ĐỀ 1: Chất cổ điển và hiện đại trong bài thơ “Chiều tối” (Mộ) – Hồ Chí Minh. • ĐỀ 2: Nêu cảm nhận của anh/chị chất thép và chất tình trong bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh. • ĐỀ 3: Những biểu hiện vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh qua bài thơ “Chiều tối”. 32
30. CÁM ƠN CÁC CON ĐÃ LẮNG NGHE! LOVE YOU SO MUCH! 33