Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 1+2: Đọc văn: Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự - Lê Hữu Trác) - Ngô Thị Tâm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 1+2: Đọc văn: Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự - Lê Hữu Trác) - Ngô Thị Tâm

1. SỞ GD & ĐT TỈNH ĐĂKLĂK TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG Địa chỉ: Xã EaNa – Huyện Krông Ana Tên bài học: Vào Phủ Chúa Trịnh Giáo viên thực hiện: 1. Ngô Thị Tâm. Ngày sinh: 10/10/1981 Môn: Ngữ Văn. SĐT: 0614.9562.312 Email: tamngothi1010@gmail.com 2. Bùi Thị Hương. Ngày sinh: 10/08/1983 Môn: Ngữ Văn. SĐT: 0934.989.277 Email: huongbmt108@gmail.com
2. TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH LỚP 11 ! Chúng ta cùng nhau đi vào tiết Ngữ văn đầu tiên của năm học này.
3. GIÁO ÁN LIÊN MÔN TÍCH HỢP NGỮ VĂN – LỊCH SỬ TIẾT 1 – 2 VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
4. 1. Mục tiêu dạy học a. Kiến thức: - Bức tranh chân thực, sinh động về cuộc sống xa hoa đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh và thái độ của tác giả. - Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Ông: lương y, nhà nho thanh cao, coi thường danh lợi. - Những nét đặc sắc của bút pháp ký sự: tài quan sát, miêu tả sinh động những sự việc có thật; lối kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn; chọn lựa chi tiết đặc sắc; đan xen văn xuôi và thơ.
5. b. Kỹ năng: - Đọc - hiểu thể kí (kí sự) trung đại theo đặc trưng thể loại. - Học sinh cần có năng lực vận dụng những kiến thức về môn lịch sử thời vua Lê chúa Trịnh để hiểu thêm về nội dung bài học. 2. Đối tượng học sinh - Số lượng: 100 học sinh - Lớp: 11A2; 11A5; 11A6 - Khối lớp: 11
6. 3. Ý nghĩa bài học - Đoạn trích phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm, cuộc sống xa hoa, hưởng lạc trong phủ chúa đồng thời bày tỏ thái độ coi thường danh lợi, quyền uy của tác giả. - Qua bài học cho học sinh hiểu được cuộc sống sinh hoạt nơi phủ Chúa, hiểu biết thêm về những hình ảnh bên ngoài dưới thời vua Lê chúa Trịnh. 4. Thiết bị dạy học, học liệu - Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập 1. - Sách giáo viên Ngữ văn 11 tập 1. - Những thiết bị về công nghệ thông tin: Máy tính, máy chiếu, màn hình chiếu, bút điều khiển máy chiếu,
7. 5. Tiến trình dạy học - Ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ - Giới thiệu bài mới 6. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập - Đặt ra câu hỏi có liên quan đến bài học để học sinh trả lời. 7. Các sản phẩm của học sinh - Những bài thảo luận nhóm - Bài kiểm tra 15 phút.
8. • Trích (Thượng kinh kí sự) - Lê Hữu Trác -
9. • Năm 1533, một vỏ quan triều Nguyễn là Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hóa, lập một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua lấy danh nghĩa phù Lê diệt Mạc. • Năm 1545, Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm được cử lên thay nắm toàn bộ binh quyền, con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng được cử vào trấn thủ Thuận Hóa, Quảng Nam. • Đầu thế kỉ XVII, cuộc chiến tranh giữa hai thế lực Trịnh Nguyễn bùng nổ. Sau gần nửa thế kỉ chiến tranh, hai bên lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm ranh giới. Ngoài Bắc, Trịnh Tùng xưng vương, xây vương phủ cạnh cung điện vua Lê, nắm toàn bộ quyền thống trị nhưng vẫn phải dựa vào danh nghĩa vua Lê, nhân dân gọi là vua Lê chúa Trịnh.
10. ĐỀ MỤC BÀI GIẢNG I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Tóm tắt tác phẩm II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Vị trí đoạn trích 2. Bức tranh hiện thực nơi phủ chúa 3. Thái độ, tâm trạng và suy nghĩ của tác giả 4. Nghệ thuật III. Ý NGHĨA VĂN BẢN
11. Chân dung Lê Hữu Trác Hải Thượng Lãn Ông - Lê Hữu Trác – (1724 – 1791)
12. I/ T×m hiÓu chung Hãy nêu 1.T¸c gi¶ những nét chính về - Lê Hữu Trác(1724 – 1791) tác giả Lê - Quê: Liêu Xá , Đường Hào, phủ Thượng Hồng, Hữu Trác trấn Hải Dương(nay thuộc Hưng Yên) ? - Hiệu: Hải Thượng Lãn Ông (ông già lười ở đất Thượng Hồng) Chữ “Lãn” - Gia đình có truyền thống khoa bảng. trong tên - Ông vừa là một danh y lỗi lạc, vừa là một nhà hiệu của Lê văn tài hoa. Hữu Trác - Tác phẩm chính: Hải Thượng y tông tâm lĩnh có ý nghĩa gồm 66 quyển, quyển là Thượng kinh ký sự. gì? -Lãn: Lười - Chữ này trong tên hiệu Hải Thượng Lãn Ông thể hiện rõ con người Lê Hữu Trác: ghét danh lơi, yêu thích cuộc sống bình dị, thanh nhàn.
13. Tượng Lê Hữu Trác tại quê nhà
14. 2. Tác phẩm: “Thượng kinh ký sự” Em đã biết những gì về thể ký, ký trung đại Việt Nam và vị trí của Thượng kinh ký sự trong thể loại này? - Ký: là thể loại văn xuôi tự sự / dùng để ghi chép những sự việc có thật và bộc lộ những khuynh hướng tư tưởng, những cảm xúc của người viết. - Ký của Việt Nam thật sự ra đời vào thế kỷ XVIII. - Thượng kinh ký sự đánh dấu sự phát triển mới của thế ký Việt Nam thời trung đại. Tác phẩm có sự kết hợp nhiều bút pháp nghệ thuật: Du ký, nhật ký, hồi ký, ký phong cảnh, ký ghi người, ghi việc - Trong Thượng kinh ký sự, hình tượng nhân vật hiện lên rất rõ ràng, sinh đông.
15. 3. Tóm tắt tác phẩm: Thượng kinh ký sự - Tác phẩm mở đầu bằng cảnh sống thanh nhàn ở Hương Sơn của Lê Hữu Trác. Bỗng có lệnh triệu vào kinh chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán, Lê Hữu Trác phải lên đường. - Tác phẩm ghi lại những điều mắt thấy tai nghe của Lê Hữu Trác từ khi nhận được lệnh vào kinh chữa bệnh cho thế tử Cán (ngày 12 tháng giêng năm Nhâm Dần 1782 cho đến lúc xong việc về tới nhà ở Hương Sơn ngày 2 tháng 11, tổng cộng là 9 tháng 20 ngày).
16. II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Vị trí đoạn trích:
17. 2. Bức tranh hiện thực: a. Quang cảnh phủ Chúa
18. b. Cuộc sống, cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa
19. Phủ chúa Trịnh (tranh vẽ thế kỷ XVII)
20. “ Vào dịp tết trung thu, chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời, mỗi cái giá đến mấy chục lạng ” (Thượng kinh ký sự) “ Trong phủ chúa có đến bốn, năm trăm hoạn quan, ngạo mạn, hách dịch ; cả nước căm ghét, ghê tởm chúng ” (Thông sức của Ngự sử đài – 1719)
21. Cách miêu tả của tác giả cho thấy thái độ của ông về cuộc sống nơi phủ chúa như thế nào? Chi tiết nào thể hiện rõ nhất con người Lê Hữu Trác?
22. Từ việc phân tích đoạn trích, hãy nhận xét về con người Lê Hữu Trác?
23. 4. Nghệ thuật viết ký của Lê Hữu Trác Hãy khái quát lại những nét nổi bật về nghệ thuật viết ký của Lê Hữu Trác?
24. III/ TỔNG KẾT 1. Nội dung: Đoạn trích phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm, cuộc sống xa hoa, hưởng lạc trong phủ chúa, đồng thời bày tỏ thái độ coi thường danh lợi, quyền quý của tác giả. 2. Nghệ thuật: Tác phẩm bám chặt vào người thật, việc thật nên có giá trị như những tư liệu lịch sử quý giá, có ý nghĩa và tác dụng rất lớn đối với sự sáng tạo nghệ thuật về sau.
25. IV/ LUYỆN TẬP Hãy so sánh đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh với một tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) ký của văn học trung đại Việt Nam mà em đã học và nêu nhận xét về nét đặc sắc của đoạn trích này? Hãy dựng lại hình tượng nhân vật Lê Hữu Trác qua đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”? Hãy tập viết một ký sự ngắn, đề tài tự chọn.
26. Lăng mộ Hải Thượng Lãn Ông (Lê Hữu Trác) – Hương Sơn, Hà Tĩnh.
27. Phần mộ Lê Hữu Trác
28. Tượng 2 chúa Trịnh Sâm, Trịnh Cán tại Trịnh Phủ - Thanh Oai, Hà Nội.
29. Hải Thượng Lãn Ông (Lê Hữu Trác)
30. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!!!