Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Tiết số 95: Hành động nói

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Tiết số 95: Hành động nói

1. NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ ĐÃ VỀ DỰ GIỜ LỚP 8C Giáo viên: Lê Thị Thu
2. C©u 1: H·y tr×nh bµy c¸ch hiÓu cña em vÒ c©u phñ ®Þnh b»ng c¸ch hoµn thiÖn s¬ ®å sau C©u 2: ChØ ra ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ kiÓu c©u phñ ®Þnh cña c©u sau: “ T«i kh«ng léi qua s«ng th¶ diÒu nh th»ng Quý vµ kh«ng ®i ra ®ång n« ®ïa nh th»ng S¬n n÷a” ( “ T«i ®i häc” – Thanh TÞnh)
3. C©u phñ ®Þnh §Æc ®iÓm Chøc n¨ng Th«ng b¸o, x¸c nhËn Ph¶n b¸c kh«ng cã sù vËt, sù mét ý kiÕn, Tõ ng÷ viÖc, tÝnh chÊt, quan hÖ mét nhËn phñ ®Þnh nµo ®ã. ®Þnh C©u phñ ®Þnh C©u phñ ®Þnh miªu t¶ b¸c bá
4. ChØ ra ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ kiÓu c©u phñ ®Þnh cña c©u sau: “ T«i kh«ngkh«ng léi qua s«ng th¶ diÒu nh th»ng Quý vµ kh«ngkh«ng ®i ra ®ång n« ®ïa nh th»ng S¬n n÷a” ( “ T«i ®i häc” – Thanh TÞnh) C©u phñ ®Þnh miªu t¶
5. HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP
6. Tiết 95 hµnh ®éng nãi
7. Tiết 95 HÀNH ĐỘNG NÓI
8. Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
9. Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
10. MÑ con LÝ Th«ng ®ang ngñ, bçng nghe cã tiÕng gäi cöa. Ngì Lêilµ hån cña oan LÝ cñaTh«ng Th¹ch Sanh hiÖnMôc vÒ, ®ÝchmÑ con h¾n ho¶ng sî, van l¹y rèi rÝt. Khi Th¹ch Sanh vµoCon nhµ tr kÓ¨n choÊy lµ nghe cña vuachuyÖn nu«i giÕt ®· l©u.ch»n tinh, chóng míi hoµn hån nhng LÝ Th«ng bçng n¶yTr ra× nhkÕ bµykh¸c. H¾n nãi : Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ §e do¹ - Contéi chÕt. tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u (1). Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt (2). Th«i, b©y giê Th«i, b©y giê nh©n trêi cha s¸ng nh©n trêi cha s¸ng em h·y trèn ngay ®i Khuyên(3). Cã em h·y trèn ngay ®i. chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu (4). Th¹chCã chuyÖn Sanh l¹i g× thËt®Ó anh thµ ëtin nhµ ngay. lo liÖu Chµng. véi v· tõ Høa hÑn gi· mÑ con LÝ Th«ng, trë vÒ tóp lÒu cò díi gèc ®a, kiÕm cñi nu«i th©n.
11. * Ví dụ 2 Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: - Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc. ( ) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc: - U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi! ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
12. Hµnh ®éng nãi cña mçi nh©n vËt vµ môc ®Ých cña mçi hµnh ®éng Nh©n vËt Hµnh ®éng nãi Môc ®Ých -VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? Hái -U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy ? Hái C¸i -U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ? Hái TÝ -Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! Béc lé c¶m xóc Trêi ¬i! Béc lé c¶m xóc ChÞ - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n B¸o tin DËu §oµi.
13. HANH̀ ĐỘNG NOÍ Ghi nhí 2(SGK/63) Ngêi ta dùa theo môc ®Ých cña hµnh ®éng nãi mµ ®Æt tªn cho nã. Nh÷ng kiÓu hµnh ®éng nãi thêng gÆp lµ hái, tr×nh bµy( b¸o tin, kÓ, t¶, nªu ý kiÕn, dù ®o¸n, ), ®iÒu khiÓn (cÇu khiÕn, ®e däa, th¸ch thøc, ), høa hÑn, béc lé c¶m xóc.
14. HÀNH ĐỘNG NÓI B- Mình còn 2 C- Thôi, bận cầu khiến xem có bận thì để hôm 3 (®Ò nghÞ ) gì không đã khác, đến nhé, tụi mình chờ trình bày đấy! (hứa ) 1 4 B- Thôi A- Chủ nhật được, mình đến mình sẽ đến! chơi nhé? hứa hẹn (th«ng hỏi (rủ rê ) b¸o)
15. Bài tập nhanh: A. Cậu vừa đi du lịch về đấy à? B. Gật đầu. A. Có vui không? B. Lắc đầu. -> Có hành động hỏi và hành động gật đầu, lắc đầu ( xác nhận và bác bỏ). Em hãy cho biết đoạn văn trên có những hành động=> Nhưnói nào? vậy hành động nói có thể diễn ra bằng lời nói tương ứng với các kiểu câu nhưng cũng có thể bằng cử chỉ, điệu bộ ( gật đầu, lắc đầu, bĩu môi, phẩy tay, ). Tuy nhiên dạng điển hình của hành động nói vẫn là bằng lời nói.
16. 3) Lu ý Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn hµnh ®éng nãi: lêi nãi, cö chØ, ®iÖu bé ( gËt ®Çu, l¾c ®Çu, nhón vai, phÈy tay )
17. * Viết một đoạn văn ngắn (chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng các kiểu hành động nói vừa học.
18. Bài tập1. Trần Quốc Tuấn viết “Hịch tướng sĩ ” nhằm mục đích gì? Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện ở một câu trong bài hịch và vai trò của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung. -Trần Quốc Tuấn viết “Hịch tướng sĩ ” nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập “Binh thư yếu lược” đồng thời khích lệ lòng tự tôn dân tộc của họ. - Câu thể hiện mục đích :" Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù".
19. Bµi 2 ( SGK, tr 64) ChØ ra c¸c hµnh ®éng nãi vµ môc ®Ých cña mçi hµnh ®éng nãi trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau: a)TiÕng chã sña vang c¸c xãm. Bµ l·o l¸ng giÒng l¹i lËt ®Ët ch¹y sang: - B¸c trai ®· kh¸ råi chø? - C¶m ¬n cô, nhµ ch¸u ®· tØnh t¸o nh thêng. Nhng xem ý h·y cßn lÒ bÒ, lÖt bÖt chõng nh vÉn mái mÖt l¾m. ( “ T¾t ®Ìn” – Ng« TÊt Tè) c. H«m sau l·o H¹c sang nhµ t«i. Võa thÊy t«i, l·o b¸o ngay: - CËu Vµng ®i ®êi råi, «ng gi¸o ¹! - Cô b¸n råi? - B¸n råi! Hä võa b¾t xong.[ ] - ThÕ nã cho b¾t µ? ( “ L·o H¹c” - Nam Cao)
20. Th¶o luËn nhãm Nhãm 1 + 3: Th¶o luËn c©u a Nhãm 2+ 4: Th¶o luËn c©u c
21. VÝ dô Hµnh ®éng nãi Môc ®Ých - B¸c trai ®· kh¸ råi chø? Hái a - C¶m ¬n cô, nhµ ch¸u ®· tØnh C¶m ¬n t¸o nh thêng. - Nhng xem ý h·y cßn lÒ bÒ, lÖt bÖt Tr×nh bµy chõng nh vÉn mái mÖt l¾m. c - CËu Vµng ®i ®êi råi «ng B¸o tin gi¸o ¹! - Cô b¸n råi? Hái - B¸n råi! X¸c nhËn, thõa nhËn - Hä võa b¾t xong. B¸o tin - ThÕ nã cho b¾t µ? Hái
22. a. Bµi tËp 2 Thảo luận ( 2 phút) Hµnh ®éng nãi Môc ®Ých B¸c trai ®· kh¸ råi chø? hµnh ®éng hái C¶m ¬n cô mái mÖt l¾m. Cảm ơn, tr×nh bµy Nµy, b¶o b¸c Êy cho hoµn hån. hµnh ®éng ®iÒu khiÓn V©ng, ch¸u còng cßn g×. Tiếp nhận, béc lé c¶m xóc ThÕ th× ph¶i giôc råi ®Êy! hµnh ®éng ®iÒu khiÓn b. Hµnh ®éng nãi Môc ®Ých §©y lµ trêi cã ý lµm viÖc lín. tr×nh bµy Chóng t«i nguyÖn tæ quèc! høa hÑn
23. Bài tập 2 a. - Bác trai đã đỡ rồi chứ? Hỏi - Cảm ơn cụ, thường. Trình bày - Nhưng xem ý mệt lắm. Trình bày - Này, bảo bác trốn. Điều khiển - Chứ cứ nằm .thì khổ. Bộc lộ cảm xúc - Người ốm rề hồn hồn. Bộc lộ cảm xúc - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Trình bày - Nhưng để cháo cái đã. Trình bày - Nhịn suông còn gì. Bộc lộ cảm xúc - Thế thì phải .rồi đấy! Điều khiển
24. Bµi 3 ( SGK, tr 65) §o¹n trÝch díi ®©y cã ba c©u chøa tõ høa. H·y x¸c ®Þnh kiÓu hµnh ®éng nãi ®îc thùc hiÖn trong mçi c©u Êy. Em ®i nhanh vÒ chiÕc giêng, ®Æt con Em Nhá quµng tay vµo con VÖ SÜ. - Em ®Ó nã ë l¹i- Giäng em r¸o ho¶nh- Anh ph¶i høa víi em kh«ng bao giê ®Ó chóng ngåi c¸ch xa nhau. Anh nhí cha? Anh høa ®i. - Anh xin høa. T«i mÕu m¸o tr¶ lêi vµ ®øng nh ch«n ch©n xuèng ®Êt, nh×n theo c¸i bãng bÐ nhá liªu xiªu cña em t«i trÌo lªn xe. ( “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” – Kh¸nh Hoµi)
25. Bài tập 3 : Xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong câu chứa từ “hứa”. - Anh phải hứa với em Hành động điều khiển không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. - Anh hứa đi. Hành động điều khiển - Anh xin hứa. Hành động hứa
26. Nh vËy, kh«ng ph¶i c©u nµo cã tõ høa còng lµ thùc hiÖn hµnh ®éng høa. Hµnh ®éng høa chØ ®îc thùc hiÖn khi ngêi nãi c©u høa ®ã ph¶i thuéc ng«i thø nhÊt.
27. HÀNH ĐỘNG NÓI KHÁI NIỆM CÁC KIỂU Là hành động được thực hiện Trình Điều Hứa Bộc lộ bằng lời nói nhằm mục đích Hỏi bày khiển hẹn Cảm xúc nhất định.
28. HÀNH ĐỘNG NÓI -(1)Ông lão ơi! LỜI CÁ VÀNG (2)Ông sinh phúc thả Hành động nói Mục đích tôi trở về biển khơi. (3. T«i sÏ xin đền ơn câu 1 bộc lộ cảm xúc ông, ông muốn gì câu 2 điều khiển cũng được. câu 3 hứa hẹn
29. Höôùng daãn HS töï hoïc + Học ghi nhớ sgk/62,63. + Xem lại nội dung bài. + Hoàn thành các bài tập đã làm vào. + Làm tiếp BT1. + Xem lại các kiến thức về văn thuyết minh để chuẩn bị trả bài viết số 5
30. Hµnh ®éng nãi Môc ®Ých VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ? Hỏi Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài Báo tin U nhất định bán con đấy ư? Hỏi U không cho con ở nhà nữa ư? Hỏi Khốn nạn thân con thế này! Bộc lộ cảm xúc Trời ơi! Bộc lộ cảm xúc
31. Quan sát tình huống sau và cho biết câu trả lời nào của B giúp A đạt được hiệu quả trong giao tiếp? A: Anh ơi, đường ra bến xe đi lối nào hả anh? B: Có thể ứng xử như sau: (1) B cứ việc đi không nói gì cả (tức không trả lời A). (2) B nói: Xin lỗi, tôi cũng không biết anh ạ. (3) B nói: Anh đến chỗ ngã ba kia, rẽ phải đi bộ một ki-lô-mét là đến. * Nhận xét: - Trường hợp (1): B không cộng tác với A (vì không nghe thấy hoặc không muốn trả lời). - Trường hợp (2): B có cộng tác nhưng vốn hiểu biết không đủ để đáp ứng cho A ( A mắc lỗi vì chọn không đúng đối tượng để hỏi ). - Trường hợp (3): B thỏa mãn việc cung cấp thông tin cho A (hành động nói đạt được mục đích ). * Lưu ý: Như vậy, hành động nói có đạt được hiệu quả hay không lệ thuộc vào: - Đối tượng, hoàn cảnh giao tiếp. - Vốn biết và khả năng suy đoán của người nghe có đủ để tiếp nhận lời của người nói hay không.
32. Cảm ơn các thầy cô giáo đã đến dự. Thân ái chào các em học sinh ! Giáo viên: Lê Thị Thuận