Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 46 - Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 46 - Bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

1. MƠN :SINH HỌC 9 Năm học : 2019- 2020 GV : TRẦN THỊ NGA
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi : Nhiệt đợ của mơi trường có ảnh hưởng tới đặc điểm hình thái và hoạt đợng sinh lí của sinh vật như thế nào? Trả lời : Mỗi lồi sinh vật chỉ sống được trong một giới hạn nhiệt độ nhất định. - Nhiệt độ ảnh hưởng tới các đặc điểm hình thái (thực vật rụng lá, cĩ lớp bần dày, cĩ vảy mỏng bao bọc chồi lá , động vật cĩ lơng dày). - Nhiệt độ cĩ ảnh hưởng tới hoạt động sinh lí của sinh vật như quang hợp, hơ hấp, - Nhiệt độ cĩ ảnh hưởng tới tập tính của động vật như tập tính tránh nĩng , tránh lạnh như ngủ đơng,
3. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT ? Nhóm cá thể sinh vật là gì? Rừng thơng Nhóm Đàn voi rừng cá thể Dừa nước Đàn kiến Các nhóm cá thể sinh vật cùng sống trong 1 khu rừng .
4. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT ? Nhóm cá thể sinh vật là gì? Rừng thơng Nhóm Đàn voi rừng cá thể Dừa nước Đàn kiến Các sv cùng loài sống gần nhau liên hệ với nhau hình thành nhóm cá thể .
5. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT ? Các nhóm cá thể sinh vật cùng sống trong rừng sẽ có những mối quan hệ nào ? Rừng thơng Nhóm Đàn voi rừng cá thể Dừa nước Đàn kiến Các nhóm cá thể sinh vật cùng sống trong 1 khu rừng .
6. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/ QUAN HỆ CÙNG LỒI: Vậy trong mợt  - Mối quan hệ hỡ nhóm cá thể có trợ và mối quan hệ những mối quan cạnh tranh hệ nào?
7. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/ QUAN HỆ CÙNG LỒI: Vậy để hiểu sâu hơn về 2 mối quan hệ trong quan hệ cùng loài ta sẽ nghiên cứu H: 44.1 và trả lời câu hỏi mục thảo luận sgk.
8. Các cây thơng mọc Cây bạch đàn đứng gần nhau trong rừng riêng lẻ ? Khi cĩ giĩ bão, thực vật sống thành nhĩm cĩ lợi gì so với thực vật sống riêng rẽ? - Thực vật sống thành nhĩm giảm được sức thổi của giĩ, làm cây khơng bị đổ.
9. Đàn cừu Đàn trâu rừng ? Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn cĩ lợi gì? - Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn cĩ lợi trong việc tìm kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự vệ tốt hơn.
10. QUAN HỆ CÙNG LỒI –HỠ TRỢ H 1: HT LIỀN RỄ Ở CÂY THƠNG H 2 :CÂY MỌC GẦN NHAU CÙNG H 3 : THỤ PHẤN KẾT HẠT TỚT NHAU CHỚNG LẠI GIÓ BÃO H 4 :BẢO VỆ NHAU -ĐÀN TRÂU H 5 : ĐÀN SƯ TỦ HỢP TÁC SĂN H 6 :ĐẢM BẢO SINH SẢN RỪNG HỢP SỨC ĐUỔI SƯ TỬ MỜI –TÌM THỨC ĂN DỄ DÀNG
11. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LỒI. 1. QUAN HỆ HỠ TRỢ * Thực vật - Hiện tượng liền rễ - Chống gió bão - Thụ phấn kết hạt tốt * Đợng vật - Bảo vệ nhau - Tìm thức ăn dễ dàng hơn - Đảm bảo sinh sản.
12. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT 2. QUAN HỆ CẠNH TRANH ? Em có nhận xét gì về bức ảnh trên ? Bức ảnh trên thể hiện mối quan hệ nào?
13. QUAN HỆ CÙNG LỒI : CẠNH TRANH THỰC VẬT H1 :HIỆN TƯỢNG TỰ TỈA THƯA Ở H2, 3 :CÂY CẠNH TRANH ÁNH SÁNG THỰC VẬT ( TỈA CÀNH TỰ NHIÊN ) , THÂN CÂY DÀI THẲNG ĐỘNG VẬT H 4 ,5 :ĐÁNH NHAU ĐỂ TRANH GIÀNH THỨC ĂN, H 6 :ĂN THỊT ĐỜNG LOẠI NƠI Ở, ĐỰC CÁI TRONG MÙA SINH SẢN
14. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. QUAN HỆ CÙNG LỒI. Khi nào các sinh vật trong cùng nhóm cá thể hỡ trợ nhau ? Khi điều kiện sống đầy đủ (thức ăn , nơi ở, tỷ lệ đực cái phù hợp.) ? Khi nào các sinh vật trong cùng nhóm cá thể cạnh tranh nhau? - Khi điều kiện bất lợi sinh vật cùng loài cạnh tranh nhau. + Các cá thểcạnh tranh gay gắt, dẫn đến hiện tượng tách nhóm.
15. ? Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau về quan hệ cùng lồi: a. Hiện tương cá thể tách ra khỏi nhĩm làm tăng khả năng canh tranh giữa các cá thể . b. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhĩm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh chĩng. cc. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhĩm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
16. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT 2. QUAN HỆ CẠNH TRANH Trong điều kiện cạnh tranh vừa phải thì cạnh tranh cùng loài có lợi hay hại ?
17. Liên hệ thực tế: Vận dụng hiểu biết mối quan hệ cùng loài người ta cần phải làm gì để tăng năng suất vật nuơi?  Vận dụng: Cần phải tạo mối quan hệ cạnh tranh nhưng tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể :Nuơi gà đàn, lợn đàn . với mật đợ hợp lí, cung cấp đủ thức ăn, nước uống, đảm bảo tỉ lệ giới tính .cho chúng. Các con vật sẽ tranh nhau ăn, chúng sẽ ăn nhiều hơn → mau lớn.
18. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT II. Quan hệ khác lồi: - Theo em các sinh vật khác lồi cĩ những quan hệ nào?
19. Bảng 44: Các mối quan hệ khác loài Đặc điểm Quan hệ Cợng sinh Sự hợp táccùng có lợigiữa các loài sinh vật Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó Hỡ trợ Hợi sinh mợt bên có lợi cịn bên kia khơng có lợi và cũng khơng có hại Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn, Cạnh nơi ở và các điều kiện sống khác của mơi trường. tranh Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau. Đối địch Kí sinh nửa kí Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác, sinh lấy các chất dinh dưỡng, máu từ sinh vật đó. Sinh vật Gồm các trường hợp: đợng vật ăn thịt con ăn sinh mồi, đợng vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ. vật khác
20. Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. Quan hệ cùng lồi: II. Quan hệ khác lồi: Cộng sinh  Hỗ trợ Quan hệ Hội sinh khác lồi Cạnh tranh Đối địch Kí sinh và nửa kí sinh Sinh vật ăn sinh vật khác
21. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + Hỡ trợ Hợi sinh + 0 Cạnh tranh - - Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh Sinh vật ăn sinh vật + , - khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Hãy dùng các ký hiệu thể hiện bản chất các mối quan hệ trong quan hệ khác loài.
22. Bảng44 : Các mối quan hệ khác loài Quan hệ Đặc điểm Hỡ Cợng sinh + + trợ Hợi sinh + 0 Cạnh tranh - - Đối Kí sinh, nửa kí sinh + - địch Sinh vật ăn sinh vật khác + - + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI + Quan hệ hỡ trợ: là quan hệ có ít nhất1 loài có lợi cịn loài ?kiacó Sự kháclợi hoặc nhau khơng chủ lợi yếu khơng giữa hại. quan hệ hỡ trợ và quan hệ+ Quan đối địchhệ đốicủa địch: các là sinhquan vậthệ có khácít nhất 1 loàiloài bịlà gì? hại, loài kia được được lợi hoặc bị hại.
23. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + 1, 9 Hỡ trợ Hợi sinh + 0 Cạnh tranh - - Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh Sinh vật ăn sinh vật + , - khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Nghiên cứu các ví dụ trong sgk đánh ký hiệu từ 1-> 9 hãy xác định và điền các chữ số thích hợp vào bảng trên.
24. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/QUAN HỆ CÙNG LỒI: II/ QUAN HỆ KHÁC LỒI: 1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và Sợi nấm muối khống từ mơi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thụ nước và muối khống và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất Tảo đơn bào hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các H4 2.2 ĐỊA Y sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H 42.2). 9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ đậu (H43.3) HỠ TRỢ (Cợng sinh)
25. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + 1, 9 Hỡ trợ Hợi sinh + 0 5, 6 Cạnh tranh - - Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh Sinh vật ăn sinh vật + , - khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Nghiên cứu các ví dụ trong sgk đánh ký hiệu từ 1-> 9 hãy xác định và điền các chữ số thích hợp vào bảng trên.
26. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/QUAN HỆ CÙNG LỒI: II/ QUAN HỆ KHÁC LỒI: 5/ Địa y sống bám trên cành cây 6/ Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa. RÙA BIỂN CÁ ÉP HỠ TRỢ ( Hợi sinh )
27. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + 1, 9 Hỡ trợ Hợi sinh + 0 5, 6 Cạnh tranh - - 2,7 Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh Sinh vật ăn sinh vật + , - khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Nghiên cứu các ví dụ trong sgk đánh ký hiệu từ 1-> 9 hãy xác định và điền các chữ số thích hợp vào bảng trên.
28. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/QUAN HỆ CÙNG LỒI: II/ QUAN HỆ KHÁC LỒI: 2/ Trên mợt cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển năng suất lúa giảm Lúa Cỏ dại 7/ Dê và bị cùng ăn cỏ trên mợt cánh đồng. ĐỚI ĐỊCH (Cạnh tranh)
29. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + 1, 9 Hỡ trợ Hợi sinh + 0 5, 6 Cạnh tranh - - 2,7 Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh 4, 8 Sinh vật ăn sinh vật + , - khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Nghiên cứu các ví dụ trong sgk đánh ký hiệu từ 1-> 9 hãy xác định và điền các chữ số thích hợp vào bảng trên.
30. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/QUAN HỆ CÙNG LỒI: II/ QUAN HỆ KHÁC LỒI: 4/ Rận và ve bét sống bám trên da trâu, bị. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bị. 8/ Giun đũa sống trong ruợt người. ĐỚI ĐỊCH( Kí sinh, nửa kí sinh)
31. Ví dụ Quan hệ Kí hiệu Cợng sinh + + 1, 9 Hỡ trợ Hợi sinh + 0 5, 6 Cạnh tranh - - 2,7 Đối Kí sinh nửa + - địch kí sinh 4, 8 Sinh vật ăn sinh vật + , - 3, 10 khác + : CÓ LỢI - : CÓ HẠI 0 : KHƠNG HẠI, KHƠNG LỢI ? Nghiên cứu các ví dụ trong sgk đánh ký hiệu từ 1-> 9 hãy xác định và điền các chữ số thích hợp vào bảng trên.
32. Tiết 46-Bài44 : ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I/QUAN HỆ CÙNG LỒI: II/ QUAN HỆ KHÁC LỒI: 3/ Hươu, nai và hổ cùng sống trong mợt cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ. 10/ Cây nắp ấm bắt cơn trùng. ĐỚI ĐỊCH (Sinh vật ăn sinh vật khác)
33. Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT I. Quan hệ cùng lồi: II. Quan hệ khác lồi: -?Thực chất của mối quan hệ khác lồi là quan hệ về mặt dinh dưỡng, nơi ở hay quan hệ sinh sản? - Quan hệ về mặt dinh dưỡng là chủ yếu. ? Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác lồi là gì? Quan hệ hỗ trợ Quan hệ đối địch - Là quan hệ cĩ lợi (hoặc - Một bên sinh vật được ít nhất khơng cĩ hại) cho lợi, cịn bên kia bị hại tất cả các sinh vật hoặc cả hai cùng bị hại.
34. ? Vận Dụng: Trong nơng nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ đối địch giữa các sinh vật khác loài như thế nào, để làmgì?  VẬN DỤNG:- Dùng thiên địch tiêu diệt sinh vật có hại. - Đây là biện pháp sinh học, diệt được sinh vật gây hại mà khơng gây ơ nhiễm mơi trường. Nuơi mèo bắt chuợt Vịt ăn ốc bươu vàng, ăn sâu
35. CON NGƯỜI Trong mối quan hệ của con người có hỡ trợ và cạnh tranh lẫn nhau khơng ? Làm việc theo nhóm . “ Đoàn kết là sức mạnh ” Chiến tranh
36. TRÒ CHƠI Trên cây nhãn có mợt số loài sinh vật . Em hãy xác định các mối quan hệ có trên cây nhãn ? 1. Bọ xít hút nhựa 4. Nhện chăng cây tơ bắt bọ xít 3. Phong lan bám 2. Tị vị bắt nhện vào cây nhãn 1. Kí sinh, nửa kí sinh 3. Hợi sinh Đáp án : 2. Sinh vật ăn sinh vật khác 4. Sinh vật ăn sinh vật khác
37. Hướng dẫn về nhà - Trả lời câu 1,2, 3, 4 SGK trang 134. - Kẻ bảng45.1 ; 45.2; 45.3 của bài thực hành 45-46 SGK.
38. CON NGƯỜI Làm việc theo nhóm . “ Đoàn kết là sức mạnh ” Chiến tranh