Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 43: Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích số đỏ - Vũ Trọng Phụng)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 11 - Tiết 43: Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích số đỏ - Vũ Trọng Phụng)

1. I. Tìm hiểu chung: 2. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của mọi II. Đọc- hiểu văn bản: người. 1. Mâu thuẫn trào phúng. a. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của con cháu. 2. Tang gia- niềm *. Niềm vui chung: vui, hạnh phúc - Chia nhau tài sản . của mọi người. “ cái chúc thư kia đã đi vào thời kì thực hành chứ a. Tang gia- niềm không còn là lí thuyết viễn vông nữa ” vui, hạnh phúc của con cháu. - Khoe mình với thiên hạ *. Niềm vui chung “ Cái chết kia làm cho nhiều người sung sướng lắm ” *. Niềm vui riêng:
2. ? Tìm những chi tiết miêu tả các thành viên trong gia đình cụ cố Hồng? Nêu nhận xét? Nhóm 4: Nhóm 1: Ông Phán mọc sừng Cụ cố Hồng Nhóm 2: Nhóm 3: Vợ chồng Văn Minh Cô Tuyết, Cậu Tú Tân
3. I. Tìm hiểu chung: II.Đọc- hiểu văn bản: - Cụ cố Hồng – con giai nhớn 1. Mâu thuẫn trào phúng 2. Tang gia- niềm vui, + Mới 50 tuổi mà thích gọi bằng cố; hạnh phúc của mọi + Luôn miệng gắt (1872 câu); người. + Nhắm nghiền mắt, mơ màng đến lúc mặc đồ a. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của con cháu xô gai, chống gậy, ho khạc, khóc mếu, . để *. Niềm vui chung: thiên hạ khen cái sự già của mình, khen cái gậy, *. Niềm vui riêng: khen đám ma to -> Cha chết mà lại sung sướng diễn trò để được thiên hạ khen ngợi Điển hình cho loại người ngu dốt, háo danh, khoe mẽ, vô trách nhiệm, đại bất hiếu.
4. I. Tìm hiểu chung: - Vợ chồng văn Minh: II.Đọc- hiểu văn bản: Văn Minh chồng- cháu đích tôn 2. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc cho mọi người. a. Tang gia- niềm vui, + Dáng vẻ: đăm đăm, chiêu chiêu, phân vân, vò hạnh phúc cho con đầu rứt tóc rất hợp với nhà có tang cháu + Sung sướng vì chúc thư sớm đi vào thực hành. *. Niềm vui chung: + Không biết xử trí với Xuân ra sao Mang ơn *. Niềm vui riêng: Xuân vì đã gây ra cái chết của ông nội. ->Bản chất hám tiền, thực dụng, bất nhân, bất hiếu.
5. I. Tìm hiểu chung: - Vợ chồng văn Minh: II. Tìm hiểu văn bản: Văn Minh vợ- cháu dâu trưởng: 2. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của mọi người - Sốt ruột vì chưa được mặc bộ đồ xô gai tân a . Tang gia- niềm vui, thời . hạnh phúc của mọi -Sung sướng vì được dịp lăng xê những mốt y người. *. Niềm vui chung: phục táo bạo nhất. *. Niềm vui riêng: - Kiếm tiền, khoe mình từ cái chết của người thân => Điển hình cho loại người hám lợi, bất hiếu, vô văn hóa, thiếu tình người.
6. I. Tìm hiểu chung: *Vợ chồng văn Minh: II.Đọc- hiểu văn bản: - Văn- CôMinh Tuyết chồng- - cháucháu đích gái tôn 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của mọi + Được dịp mặc bộ y phục Ngây thơ, hở hang người. nhằm chứng minh mình chưa hư hỏng . a. Tang gia- niềm vui, + Tâm trạng: buồn, đau khổ, muốn tự tử, như bị hạnh phúc của con kim châm vào lòng vì không thấy bạn giai đâu. cháu +Biến đám tang ông thành một buổi dạ hội để hẹn *. Niềm vui chung: *. Niềm vui riêng: hò, liếc mắt đưa tình => Là cô gái bất hiếu, hư hỏng, chỉ thích đong đưa, thích ve vãn đàn ông, lẳng lơ, xuống cấp về mặt đạo đức, lối sống.
7. I. Đọc- Tìm hiểu chung: *Vợ chồng văn Minh: - Cậu tú Tân- cháu giai II. Đọc- hiểu văn bản: - Văn Minh chồng- cháu đích tôn 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Tang gia- niềm vui, + Chịu tang ông nhưng cứ sốt cả ruột, bực mình hạnh phúc của mọi vì chưa được dùng đến mấy cái máy ảnh chuẩn người. bị từ lâu. a. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của con + Sướng điên người vì được dịp trổ tài chụp ảnh cháu và tài đạo diễn đám ma . *. Niềm vui chung: + Nhảy cả lên mả người khác để chụp ảnh *. Niềm vui riêng: + Biến đám tang của ông thành nơi để khoe mình với thiên hạ => Là đứa cháu bất hiếu, vô học, thích thể hiện chỉ lo thú vui, sở thích cá nhân.
8. I. Tìm hiểu chung: - Ông *VợPhán chồng mọc văn sừng- Minh: cháu rể II.Đọc- hiểu văn bản: - Văn Minh chồng- cháu đích tôn 1. Mâu thuẫn trào phúng 2 Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của mọi + Có vợ ngoại tình nhưng lại không cảm thấy người. nhục nhã a. Tang gia- niềm vui, hạnh phúc của con + Hạnh phúc, hãnh diện vì đôi sừng hươu vô hình cháu trên đầu đã giúp hắn có thêm vài nghìn bạc. *. Niềm vui chung: + Mượn đám tang để tính toán công việc doanh *. Niềm vui riêng: thương với Xuân tóc đỏ. =>Con người tồi tệ, trơ trẽn, đốn mạt, bất kể danh dự, ham tiền, vô liêm sỉ.
9. Tóm lại Những người trong gia đình cụ cố tổ Điểmchung Nét riêng Tất cả đều vui sướng, hạnh phúc Trong cách thể hiện đến cực điểm bởi đây là cơ hội mỗi người thỏa mãn ý nguyện của mình Khái quát ở bản chất: đểu giả, háo danh vì lợi mà quên đi tình ruột thịt -> đạo đức bị suy thoái nghiêm trọng
10. I. Tìm hiểu chung: II.Đọc- hiểu văn bản: 1. Mâu thuẫn trào phúng =>Mỗi nhân vật điển hình cho một loại người 2 Tang gia- niềm những họ đều giống nhau ở bản chất. Họ nôn vui, hạnh phúc nóng, sốt ruột chờ đợi niềm vui, hạnh phúc của mọi người. từ cái chết của cha ông. Vì tiền, đám người ấy a. Tang gia- niềm sẵn sàng chà đạp lên luân thường đạo lí của vui, hạnh phúc của cha ông. con cháu. Và đó là những chân dung biếm họa, điển *. Niềm vui chung: hình cho cả một xã hội lố lăng , suy đồi nhất. *. Niềm vui riêng:
11. I. Tìm hiểu chung: b. Tang gia-niềm vui hạnh phúc của những người II.Đọc- hiểu văn bản: ngoài gia đình: 1. Mâu thuẫn trào phúng *Xuân tóc đỏ: 2. Tang gia- niềm vui, - Danh giá và uy tín càng cao vì nhờ hắn mà cụ cố hạnh phúc của mọi Tổ chết một cách nhanh chóng . người. a. Tang gia- niềm vui, - Trở thành đại ân nhân của gia đình, trở thành con rể hạnh phúc của con cụ cố Hồng. Được ông Phán trả tiền như đã hứa cháu =>Là kẻ bất tài, hám tiền, thực dụng, bắt nhịp với cuộc sống thượng lưu nhanh. b. Niềm vui, hạnh phúc của những người *Hai cảnh sát Minđơ và Mintoa: ngoài gia đình: Đương buồn rầu thì nay sung sướng đến cực điểm vì có việc làm, trông nom trật tự cho đám ma rất nhiệt tình. => Thật hài hước và lố bịch! Cảnh sát mà lại thích thú, cảm thấy vinh dự với việc được thuê giữ trật tự cho đám ma.
12. I. Tìm hiểu chung: *. Ông TYPN- họa sĩ thiết kế mẫu thời trang cho tiệm II.Đọc- hiểu văn bản: may Âu hóa: 1. Mâu thuẫn trào phúng 2. Tang gia- niềm vui, Vui mừng, phấn khởi khi được trình làng các mốt trang hạnh phúc của mọi phục mới. người. ->Đám tang trở thành dịp để ông khoe mẽ tài năng thiết a. Tang gia- niềm vui, kế của mình. hạnh phúc của con cháu * Đám bạn cụ cố Hồng: + Được dịp khoe các loại huy chương, phẩm hàm, các b. Tang gia-niềm vui, loại râu ria trên mép dưới cằm (lún phún, loăn xoăn, hạnh phúc của những người ngoài gia đình: hung hung .) + Ngồi bên linh cữu mà xúc động, sung sướng khi nhìn thấy làn da trắng thập thò trong cánh tay và ngực Tuyết. => Thích phô trương, háo sắc, háo danh, vô học
13. I. Đọc- Tìm hiểu chung: *Sư cụ Tăng Phú: II.Đọc- hiểu văn bản: 1. Mâu thuẫn trào phúng Sung sướng và vênh váo, khoe với thiên hạ chiến tích đánh đổ hội Phật giáo của mình . 2. Tang gia-niềm vui, ->Trái đạo lí của người tu hành. hạnh phúc của mọi người *Đám giai thanh gái lịch và hàng phố: a. Tang gia-niềm vui, hạnh phúc của con - Được dịp hẹn hò, tán tỉnh, ghen tuông, chim cháu chuột, bình phẩm nhau -Vui vẻ vì lâu lắm rồi mới được chiêm ngưỡng một đám ma to như vậy b Tang gia-niềm vui, hạnh phúc những -> Vô văn hóa, thiếu tình người người ngoài gia đình: =>Một lũ người bất nhân, bất nghĩa, vô văn hóa, thiếu tình người. Tình người thật rẻ rúng và đen bạc!
14. I. Đọc- Tìm hiểu chung: II.Đọc- hiểu văn bản: c. Nghệ thuật 1. Mâu thuẫn trào phúng 2. Tang gia- niềm vui, - Nghệ thuật trào phúng đặc sắc hạnh phúc của - Đối lập giữa hình thức bên ngoài với bản chất mọi người bên trong. a. Tang gia-niềm vui, - Phóng đại, ngôn ngữ hài hước, giọng điệu mỉa hạnh phúc của con mai cháu. -Xây dựng nhân vật điển hình (chân dung biếm họa để gây cười) . b. Tang gia-niềm vui, hạnh phúc của những người ngoài gia đình: c. Nghệ thuật
15. I.Tìm hiểu chung: II.Đọc- hiểu văn bản: =>Bằng nghệ thuật trào phúng sắc sảo, tác 1. Mâu thuẫn trào phúng giả đã dựng lên một bức tranh méo mó, 2. Tang gia-niềm vui, nhếch nhác và hài hước của xã hội thực dân hạnh phúc của mọi người. thu nhỏ. Ở đó là tất cả sự lố lăng, đồi bại về a. Tang gia-niềm vui, đạo đức, nhân cách con người- những con hạnh phúc của con người mang danh trí thức. Đây chính là cháu. hình ảnh thu nhỏ của xã hội Việt Nam khi b. Tang gia-niềm vui, văn hóa phương Tây du nhập. Qua đó, tác hạnh phúc của những giả bộc lộ niềm căm phẫn với xã hội âu hóa người ngoài gia đình: rởm đang hủy hoại luân thường đạo lí của c. Nghệ thuật: dân tộc Việt.
16. I. Đọc- Tìm hiểu chung: II.Đọc- hiểu văn bản: Củng cố: 1. Mâu thuẫn trào phúng 2. Tang gia- niềm vui, - Bức chân dung biếm họa-điển hình của từng hạnh phúc của mọi nhân vật. người. - Nghệ thuật trào phúng qua việc xây dựng nhân a Tang gia- niềm vui, vật điển hình. hạnh phúc của con - Bản chất xã hội đương thời trước cách mạng cháu với sự suy đồi đạo đức. - Rút ra bài học về ý thức đấu tranh, xây dựng b. Tang gia-niềm vui, môi trường sống lành mạnh, trong sáng trên đạo hạnh phúc của những đức truyền thống. người ngoài gia đình: c. Nghệ thuật
17. Củng cố 2. “ phân vân, vò đầu rứt tóc, lúc nào cũng đăm chiêu, thành ra hợp thời trang, thật đúng cái mặt một người lúc gia đình đương tang gia bối rối”. Đó là chân dung nhân vật nào trong đoạn trích? A. Cụ cố Hồng. B. Ông Văn Minh. C. Ông Phán mọc sừng. D. Cô Tuyết. Đáp án: B
18. Củng cố 3. Tại sao ông Phán mọc sừng lại được chia thêm một số tiền là vài nghìn đồng? A. Ông Phán là người tốt. B. Ông Phán là người có công chăm sóc ông già trong những ngày ông cụ bị ốm đau. C. Ông Phán có vợ ngoại tình. D. Gia đình ông Phán khó khăn hơn những gia đình khác. Đáp án: C
19. I. Đọc- Tìm hiểu chung: - Hình thức: Theo cả lối ta, Tầu, Tây, có kiệu bát cống, lợn II.Đọc- Tìm hiểu văn quay đi lọng, lốc bốc xoảng và bú rích, vòng hoa, vài trăm bản: câu đối. 1. Hạnh phúc của => Hài hước: Đám ma hổ lốn, khoa trương lố bịch, kệch gia đình đại bất cỡm. Đám ma như đám rước. hiếu: - Người đi đưa: đông đảo, sang trọng => Hài hước: hành vi, dáng điệu, ngôn ngữ của hai đám 2. Hạnh phúc của người: bạn cụ cố Hồng và giai thanh gái lịch. Đám tang thành đám diễn trò bịp bợm, lố lăng, đồi bại về văn hóa. những người ngoài gia đình: Cảnh đưa đám: đi qua bốn phố; đi đến đâu làm huyên náo đến đó, điệp khúc đám cứ đi 3. Cảnh đám tang Þ Hài hước: điệp khúc đám cứ đi diễn tả tốc độ chậm gương mẫu: chạp, dềnh dàng của đám tang, khoe danh giá, giàu sang, đoàn người vô tâm *Cách tổ chức: Þ Thật là một đám ma to.“khiến người nằm trong quan tài cũng phải gật gù cái đầu „, nhưng rỗng tuếch, thiếu tình người.
20. I. Đọc- Tìm hiểu chung: * Cảnh hạ huyệt: một màn hài kịch nhỏ II.Đọc- Tìm hiểu văn - Cậu tú Tân chỉ huy bắt bẻ từng người tạo dáng để bản: chụp ảnh kỉ niệm sao cho đúng nhà có tang. 1. Hạnh phúc của - Cụ cố Hồng: diễn trò ho khạc mếu máo, gần như gia đình đại bất ngất đi. hiếu: - Xuân tóc đỏ: cầm mũ nghiêm trang một cách giả tạo; nắm chặt tay cho mọi người khỏi trông thấy đồng tiền. 2. Hạnh phúc của - Ông Phán mọc sừng: khóc đến độ oặt cả người, những người ngoài nhưng vẫn tỉnh táo dúi vào tay Xuân tờ giấy bạc nhằm gia đình: thanh toán món nợ và chuẩn bị công việc doanh thương mới. 3.Cảnh đám tang => Tác giả như một nhiếp ảnh gia tài tình, một bác sĩ giỏi gương mẫu: đã chụp lại được tất cả những khoảnh khắc xuất thần nhất, đã mổ xẻ, bóc trần những gì tinh vi nhất cho người đọc thấy được bộ mặt thật của những con người đểu giả, phi nhân tính, một đám ma gương mẫu nhất, to nhất của một gia đình giàu sang nhất nhưng bất hiếu, bất nhân nhất.
21. I. Đọc- Tìm hiểu chung: 1. Nghệ thuật: II.Đọc- Tìm hiểu văn bản: - Nghệ thuật xây dựng tình huống mâu thuẫn và trào phúng. III. Tổng kết - Khắc họa chân dung trào phúng của nhân vật. 1. Nội dung - Nghệ thuật kể, tả với ngôn ngữ phóng đại và 2. Nghệ thuật hài hước, giọng điệu linh hoạt. 2. Nội dung: Phê phán mạnh mẽ bản chất giả dối và sự lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành thị trước cách mạng.
22. Củng cố 1. Ý nào sau đây nói không đúng về tác giả của Số đỏ? A. Sinh năm 1912 tại Hà Nội, trong một gia đình nghèo. B. Sống bằng nghề viết văn, làm báo chuyên nghiệp. C. Là người mực thước, chăm học và cần mẫn lao động sáng tạo. D. Ông mất năm 1993 do mắc bệnh lao phổi. Đáp án: D
23. Củng cố 2. “ phân vân, vò đầu rứt tóc, lúc nào cũng đăm chiêu, thành ra hợp thời trang, thật đúng cái mặt một người lúc gia đình đương tang gia bối rối”. Đó là chân dung nhân vật nào trong đoạn trích? A. Cụ cố Hồng. B. Ông Văn Minh. C. Ông Phán mọc sừng. D. Cô Tuyết. Đáp án: B
24. Củng cố 3. Tại sao ông Phán mọc sừng lại được chia thêm một số tiền là vài nghìn đồng? A. Ông Phán là người tốt. B. Ông Phán là người có công chăm sóc ông già trong những ngày ông cụ bị ốm đau. C. Ông Phán có vợ ngoại tình. D. Gia đình ông Phán khó khăn hơn những gia đình khác. Đáp án: C
25. Củng cố 4. Lúc hạ huyệt, Xuân tóc đỏ “chợt thấy ông Phán mọc sừng dúi vào tay nó ? A. một xấp giấy bạc” . B. một cái giấy bạc năm đồng gấp tư” . C. một tờ giấy bạc năm đồng gấp tư” . D. một tờ giấy bạc năm đồng” . Đáp án: B
26. Củng cố 5. Tình tiết nào dưới đây bộc lộ rõ nhất sự giả dối của đám con cháu cụ cố Tổ ? A. Cậu Tú tân lăng xăng chụp ảnh. B. Cụ cố Hồng nhắm nghiền mắt lại để mơ màng. C. Xuân tóc đỏ xuất hiện với sáu chiếc xe và hai vòng hoa. D. Ông Phán mọc sừng khóc trong cảnh hạ huyệt. Đáp án: D
27. Củng cố 6.Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”, tại sao mỗi người trong nhà cụ cố Hồng lại mang ơn Xuân tóc đỏ và xem hắn như ân nhân? A. Vì Xuân tóc đỏ đã gây ra cái chết cho cụ cố Tổ. B. Vì Xuân tóc đỏ đã cố gắng chạy chữa cho cụ cố Tổ. C. Vì Xuân tóc đỏ lo việc ma chay chu đáo. D. Vì Xuân tóc đỏ đã cứu cuộc đời cô Tuyết, một cô gái lầm lỡ. Đáp án: A