Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tiết 86: Đọc văn: Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tiết 86: Đọc văn: Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ)

1. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA , DA HÀNG THỊT (TRÍCH) - LƯU QUANG VŨ Lưu Quang Vũ (1948 – 1988)
2. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA ,DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ ĐỀ MỤC BÀI GIẢNG I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích II. Đọc – hiểu văn bản 1. Xung đột kịch 2. Nhân vật hồn Trương Ba 2.1 Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt 2.2 Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và người thân 2.3 Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích 2.4 Màn kết III. Tổng kết 1. Nội dung 2. Nghệ thuật
3. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA ,DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I.Tìm hiểu • b. Màn đối thoại giữa Trương Ba và người thân chung Trương Ba II. Đọc – hiểu văn bản VỢ CHÁU GÁI CON DÂU 1. Xung đột kịch 2. Nhân vật Hồn - Thái độ - Thái độ - Thái độ Trương Ba Đau khổ, muốn bỏ đi Chối bỏ, xua đuổi tàn Thấu hiểu, cảm - (tôi phải đi) để ông được thảnh thơi - Con biết“Nóbâyrấtgiờyêuthầythươngnhẫnkhổônghơnnộixưa/ nhiều lắm thông, buộc phải nói a. Màn đối thoại với cô vợ người hàng thịt - Con càng- Ôngthươngnội tôithầychếthơnrồi. sự thực giữa Hồn - Nguyên nhân- Ông đâu còn- Nguyênlà ôngnhân, đâu còn là ông - Con sợ- lắmÔngbởinộiconđời cảmnào thôthấylỗ, phũđau phàngđớn thấynhư vậymỗi!ngày Trương Ba làm vườn ngày xưa - Nguyên nhân Trương Ba và Nhậnthầythấymộtchồngđổi khácđã dầnTâm hồn trẻ thơ - Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể Sợ gia đình tan nát Xác hàng thịt thay đổi,không muốn không chấp nhận ông sống cảnh chồng nội xấu như vậy chung Điểm chung - Mọi người đều nhận thấy Trương Ba đã thay đổi - Trương Ba chính là nguyên nhân gây ra đau khổ, bất an
4. TIẾT 86 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I.Tìm hiểu chung b. Màn đối thoại giữa Trương Ba và người thân II. Đọc – hiểu văn bản * Tâm trạng của Trương Ba 1. Xung đột kịch - Đau khổ, bế tắc, tuyệt vọng 2. Nhân vật Hồn Trương Ba a. Màn đối thoại giữa Hồn + Nhận ra sự-thayNgồiđổixuốngcủa bản, taythânômmangđầu lại đau khổ cho và Xác người thân- Run rẩy, lạnh ngắt như tảng đá + Thúc đẩy Trương Ba đưa ra quyết định giải quyết xung đột: tiếp tục cuộc sống khiến mình và người thân đau khổ >< quyết định dừng lại. So sánh tâm trạng, thái độ của Hồn Trương Ba khi đối thoại với xác hàng thịt và đối thoại với người thân Đối thoại với xác Đối thoại với người hàng thịt thân - Bất lực, cam chịu, Đau đớn, xót xa chấp nhận chung nhưng dứt khoát sống với xác thịt không sống chung dung tục với xác hàng thịt
5. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu c. Màn đối thoai giữa Trương Ba và Đế Thích chung * sự khác nhau trong quan niệm về sự sống II. Đọc – hiểu văn bản Trương Ba Đế Thích 1. Xung đột kịch - Tôi muốn là tôi toàn vẹn - Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều 2. Nhân vật Hồn được là mình toàn vẹn cả ư? Trương Ba - Muốn trả lại xác cho hàng thịt (Ông - không chấp nhận đánh đổi tâm a. Màn đối thoại hãy làm cho hồn anh ta được sống lại hồn cao quý của Trương Ba cho giữa Hồn và với thân xác này) phần hồn tầm thường của hàng thịt. Xác - Tầm thường nhưng sẽ sống hòa - Nhưng thế hồn ông biết trú vào đâu? b. Màn đối thuận được với thân anh ta. thoại giữa Vừa lúc đó nghe tin cu Tị chết Trương Ba và - Suy nghĩ, tưởng tượng việc mình ở - Nảy ý định để Trương Ba sống người thân trong xác cu Tị như thế nào→ quyết trong xác cu Tị (một nơi nương náu định: mới dễ thở hơn) + Xin cho cu Tị được sống + Mình chết hẳn - Không, ông phải tồn tại lấy chứ -Ông chính là lẽ tồn tại của tôi → Kiên quyết chọn chết hẳn nếu → Dùng mọi cách để thuyết phục không được sống là chính mình Trương Ba sống bằng mọi giá
6. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu c. Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích chung * Sự khác nhau trong quan niệm về sự sống II. Đọc – hiểu văn Trương Ba Đế Thích bản - Quyết định giải thoát - Ngạc nhiên 1. Xung đột - Muốn được sống là chính mình - Khẳng định hiện thực: không ai kịch được toàn vẹn cả →khuyên Trương Ba chấp nhận 2. Nhân vật - Tiếp tục thuyết phục Trương Ba Hồn - Suy nghĩ, trăn trở về cách sống sống trong một thân xác khác. Trương Ba a. Màn đối - Ông→ Kiênhãy quyếtcứu nótừ, chốiông phảiviệc tiếpcứutụcnó. - Ông→ rốtDùngcụcmọimuốncáchnhậpđể thuyếtvào thânphục thoại giữa Tôisốngsẽ không, dứt khoátbao lựagiờ chọnlàm phiềncái chếtông thể Trươngai? Ba tiếp tục sống. Hồn và nữađể. bảo toàn nhân cách Xác (bẻ gãy cả bó hương) Đơn giản, hời hợt, đánh đồng giữa b. Màn đối Muốn sống phải ra sống, được Tôi đã nghĩ kĩ Tôi không nhập vào KhôngSỐNGthể và đượcTỒN, TẠIviệc ông phải chết thoại giữa sống là chính mình, hài hòa giữa hình thù ai nữa hãy để tôi chết chỉ là một lầm lẫn của quan thiên Trương Ba tâm hồn và thể xác. hẳn đình và người thân - Cứ→ Vẻđể đẹptôi chếtnhânhẳncách Trương Ba: giàuKhônglòng nhân! Ônghậuphải, tựsốngtrọngbằng, ý thứcbất cứ sâu sắc về sự tồn tại của bản thân trướcgiácuộcnào đời.
7. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu chung c. Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích II. Đọc – hiểu văn bản * Sự khác nhau trong quan niệm về sự sống 1. Xung đột kịch 2. Nhân vật Hồn Trương Trương Ba Ba Sống phải được là chính mình, a. Màn đối thoại giữa nếu không sống không bằng Hồn và Xác chết b. Màn đối thoại giữa Đế Thích → Sâu sắc, tự trọng,nhân hậu Trương Ba và người thân Chỉ cần được sống là đáng quý , sống bằng mọi giá → Hời hợt, sống ≡ tồn tại * Ý nghĩa cuộc đối thoại (triết lí ) - Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. - Cuộc sống thật đáng quý nhưng sống nhờ, sống chắp vá, không được là mình thì cuộc sống ấy thật vô nghĩa
8. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG ,BA DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu chung d. Đoạn kết II. Đọc – hiểu văn * Không gian: giữ màu → quen thuộc, gắn bó với cuộc đời bản xanh cây vườn Trương Ba 1. Xung đột kịch 2. Nhân vật Hồn * Hình ảnh Trương Ba Trương Ba - Qua lời dẫn: chập chờn xuất hiện: chỉ là cái bóng (không còn a. Màn đối thoại hình hài nữa) giữa Hồn Trương - Qua lời Trương Ba: Tôi đây bà ạ. Tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, Ba và Xác hàng thịt ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, cầu ao bà vo b. Màn đối thoại gạo giữa Trương Ba và → Trương Ba vẫn bên cạnh, gắn bó với người thân người thân c. Màn đối thoại - Qua lời cái Gái: Cây na này ông nội tớ trồng đấy ông nội tớ giữa Trương Ba và bảo vậy. Những cây sẽ nối đuôi nhau mà lớn khôn. Mãi mãi Đế Thích → Yêu thương, trân trọng, tự hào về ông * Ý nghĩa màn kết - Trương Ba mãi bất tử trong lòng mọi người - Chỉ có hạnh phúc, thanh thản khi cuộc sống trở về đúng quy luật tự nhiên của nó.
9. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu III. Tổng kết chung 1. Nội dung II. Đọc – hiểu văn bản Qua đoạn trích vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ 1. Xung đột muốn gửi tới người đọc thông điệp: Được sống làm người quý giá thật, kịch nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn.Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con 2. Nhân vật Hồn Trương Ba người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. → Con người phải luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính a. Màn đối bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới thoại giữa Hồn những giá trị tinh thần cao quý. (ghi nhớ tr 154/sgk) và Xác b. Màn đối 2. Nghệ thuật Đặc sắc trên nhiều phương diện thoại giữa Trương Ba và người thân Sự sáng tạo Kết hợp yếu Sức phê Kết hợp c. Màn đối từ dân gian, tố hoang phán mạnh tính hiện thoại giữa ngôn ngữ đường , hư mẽ và chất đại và Trương Ba và kịch linh cấu với hiện trữ tình bay truyền Đế Thích hoạt thực bổng thống d. Màn kết
10. Tiết 86 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (TRÍCH) – LƯU QUANG VŨ I. Tìm hiểu chung IV. Luyện tập củng cố II. Đọc – hiểu văn bản 1. Xung đột kịch 2. Nhân vật Hồn Em đã bao giờ từng rơi vào hoàn Trương Ba cảnh “Hồn Trương Ba , da hàng thịt chưa”? Em đã làm gì để a. Màn đối thoại giữa Hồn và Xác vượt qua tình cảnh đó? b. Màn đối thoại giữa Trương Ba và người thân c. Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích d. Màn kết III. Tổng kết 1. Nội dung 2. Nghệ thuật
11. Trương Ba